İğrenmenin Doğuşu
İğrenme ile ilgili gelişimsel bir hikayeden, son kitabım Descartes' Baby 'de (Descartes'ın Bebeği) ayrıntısıyla bahsettim. Burada kısaltılmış bir biçimini aktarıyorum: Bebekler ve küçük çocuklar iğrenemez. Kendi atıklarına, hatta başkalarının atıklarına da aldırış etmezler. Çekirgeleri ve diğer böcekleri yerler. Paul Rozin ve meslektaşları, küçük çocuklara yemeleri için köpek dışkısı (ki gerçekte bir fıstık ezmesi ve peynir karışımıydı) sundukları bir deney gerçekleştirdiler. Çocuklar bunu yalayıp yuttular. Bildiğim kadarıyla hiçbir psikolog, yeni yürümeye başlamış bir çocuğa hamburger verip bunun insan etinden yapıldığını söylememiştir. Ancak, bahse girerim ki, çocuk yine de o hamburgeri büyük bir iştahla silip süpürürdü.
İğrenme duygusu aşağı yukarı üç ya da dört yaşlarında başlar. Çocuklar bu yaşlarda dışkı ve idrardan uzak durmaya başlarlar ve içinde hamam böceği olan bir bardak meyve suyu ya da sütün içilmeye uygun olmadığını bilirler. Bazen de aşırı hassastırlar ve yemeklerinin neye temas ettiği ve nereden geldiği gibi konularla saplantı derecesinde ilgilenirler. William Ian Miller, İğrenmenin Anatomisi (The Anatomy of Disgust) adlı kitabında, kendi zor beğenen çocuklarından bahseder. Kızı, ellerinin kirlenmesinden korktuğu için tuvalette temizlenmeyi reddetmektedir, oğlu ise bir damla idrar düşer korkusuyla tuvalette pantolonunu ve külotunu çıkarmaktadır.
Sayfa 42
Savaşın bambaşka bir türüne değindik: İnsanların kendi aralarındaki savaşa. Baş kaldıran kölelerin kendi saflarında ayaklanmalar, yırtınmalar, cana kıymalar olur: Ezilenlerin birbirlerini ezmesi, kardeşlerin kardeş kanı dökmesi bilinçlerin korkunç iç savaşlarıdır.
İnsan ayaklanan yaratıksa, hep baş kaldıracaksa, hep de ezilmesi gerekecek demektir. Düşmanı bozguna uğratmak için en emin çare kendi bölüklerinde geçimsizlik çıkarmaktır. Gene antropormofik bir deyimle diyelim ki, doğa Roma ve Machiavel'den çok önce "Böl ki el koyasın" formülünü bulup gerçekleştirmiştir.
Sayfa 26Kitabı okudu
_Psikolojik Harp_ İkna, Hipnoz, Büyü, Algı...
_Psikolojik harp, dünyanın en güçlü silahıdır. İnsan zihnini biçimlendirme sanatıdır. Aldatmadır, hiledir, düşünceleri manipüle etmek ve zehirlemektir. Düşmanı suya götürüp susuz getirmektir. Var olmayanı varmış gibi göstermek, var olanın zihinlerde reddedilmesini sağlamaktır. Başkalarının etkisi altında oldukları halde kendi iradeleriyle hareket
Galton'dan farklı olarak, Muller pozitif insan ıslahının yalnızca eşitliğin en başından sağlanmış olduğu bir toplumda başarılı olabileceğini anlamıştı. İnsan ıslahıyla toplumda eşitlik sağlanamazdı. Tersine, insan ıslahına başlamadan önce toplumda eşitlik sağlanmalıydı. Çünkü eşitlik olmazsa, serserilik, yoksulluk, sapkınlık, alkolizm ve kıt akıllılık gibi sosyal marazların genetik marazlar olduğu gibi yanlış bir ön-kabulle yola çıkan insan ıslahı, tökezlemeye mahkumdu. Halbuki bunlar genelde toplumsal eşitsizliğin yansımasından başka bir şey değildi. Carrie Buck gibi kadınlar genetik embesil değildi; yoksul, cahil, sağlıksız ve çaresizlerdi. Yani ait oldukları sosyal grubun kurbanlarıydılar, genetik piyangonun değil. Galtoncular insan islahının topluma eşitlik getireceğine ikna olmuştu; ne de olsa zayıflar da güçlüye dönüşecekti. Muller ise bu mantığı baş aşağı etti. Eşitlik olmadan insan ıslahı, güçlülerin zayıfları ezmesi için yeni bir araç olmaya doğru yozlaşırdı.
• Gerçek insancılık, insan kültürlerinin her birine yer vermek, her birini korumak, bağımsız gelişmesini, serpilmesini sağlamaktır. Gerçek insancılık, bir kültürün öbürünü ezmesi, onu boğup yok etmeye çalışması ve bunu ilerleme, kalkındırma maskesi altında yapması değildir.
