İnsan dediğimiz varlık, neredeyse bir hayvan gibi yaşadığı karanlık bir geçmişten uygarlaşarak gelen, bu yüzden de bu hayvani doğayı hâlâ bir ölçüde içinde taşıyan bir mahlûk mudur? Yoksa insan yeryüzünde var olduğundan bu yana hep bir kültür içinde, bir topluluk içinde belirli göreneklere göre mi yaşamıştır? Yani aslında Batı düşüncesinin
büyük olasilikla g
cu, insan dogasinın vahşi bir parçasi
zehirli öfkeyi değerlendirmekten yoksundur.
Francis Bacon, "Oç Ustüne" başlhklı denenesin-
de öç olgusunu "bir tür vahşi adalet" olarak tanm-
Jar. Devamla, "Insanın doğası öç almaya ne kadar
egilim gösterirse yasaların da o kadar uğraş verip
bu kişisel ve vahşi adaleti kökünden söküp atması
gerektiğini. çũnkü öç alma duygusunu yaratan ilk
kötülük eylemi nasil yasalara karşı gelme sayılıyor-
sa bunun öcũnü almaya kalkışmanın da ayn bi-
çimde yasaları hiçe saymak anlamına geldigini" be-
lirtir. Bacon'un, kişinin yasalar karşısında boynu
bükük olması gerektigi, çünkü öç almaya kalktiğn-
da herkesin kendi yasasını oluşturmuş sayilacağı
ve bunun da uygar bir düzene ters düşecegi kayg-
sInı taşıdıği anlaşilyor. Sözünü ettiğimiz deneme-
sinde Bacon, yasaların gücüne gönderme yapmakla
yetinmemiş, öç almayı aklına koyan kişiye kendisiy-
le hesaplaşına yapması çağrısnda da bulunmuştur
şu sözleriyle: "Öcünü alan kişi düşmanıyla aynı
olur: fakat öç almayı gerçekleştirmediğinde daha üstün konuma gelir. Çünkü bağışlamak yaraşır iyi insana.
Şu ölümlü insanlık, hiç hak etmediğim halde, sadece kendi menfaatlerini düşünerek bana yüz çevirip, beni ihlal ve tahrip etmiş olsaydı, buna sadece, bana karşı yapılmış haksızlık ve saygısızlık olarak düşünür, üzülürdüm. Ancak durum beni aşarak, bütün insanlığın saadet kaynağı onlardan uzaklaşmış ve üzerlerine çeşitli belalardan bir yığın yük
Yaşam Önce Yüreği Sürükler
Doğayı tüketmek yerine korumanın önemli olduğunu, ağaç boylarını aşmayan bahçeli evlerde yaşamayı, yeşile bakmayı, çimenlerin üzerinde yalınayarak yürümeyi, kuşları dinlemeyi, rüzgârda serinlemeyi, dere suyundaki menevişlere dalıp dayal kurmayı kaç anne baba biliyor ve hatta bundan haz alabiliyor. Kaç anne baba insandan başka canlıların da toprakta, havada, suda, velhasıl yer yüzünün bütününde haklarının olduğunu akla getirmek dâhil, çocuğuna aktarıyor veya devinimleriyle örneğini gösterebiliyor. Daha alt kültür tabakalarında, cahil cesaretinin beslediği bilinçsiz ve içgüdüsel, vahşi devinimlerin insanın değerini iyice düşürdüğüne Tanık oluyoruz; ne yazık ki! Yani yoksulluk zemininde cehalet ve cesaret, hırsı tetikliyor ve görgüsüzlüğe beslenmiş hâliyle kamçılayıp paçozluğa doğru alıp götürüyorum; ucu nereye kadar vurur, kimleri ezerken kimleri yeşertir ve boy arttırır, bilinmez."
Sayfa 100 - postKitabı okuyor
