Ya Rab! Hayatta nedir bu lezzet?
Hayata rapteden bu garip kuvvet!
Hayat ki lûbeha, pür derd ü keder,
Yine emel O, nedir bu hikmet?
Bir an birakmaz insanı rahat,
Bin türlü âlâm, derd-i ma'îşet.
Çocukluğunda ağlar beşikte,
Feryadla geçer o vakt-i ismet!
Civanliğında bin türlü amâl,
Şey hühetinde bin türlü mihnet!
Vakti ecelde mazî bir an,
Bir
Sayfa 94Kitabı okudu
Zahir ilmi, gönül ilminin çıkış yeridir. O bir vahdet ilmidir. Kâmil ilmi üçe ayrılır:
1. Zahir ilmi: Bu ilim zahir ehlinindir.
2. Batın ilmi: Bu ilim ehline söylenir.
3. Sır ilmi: Ayrıca sırrın sırrı da denir.
Hikmet olarak vasıflandırılmış ilim, ilhamdır. Görüntüleri ise anlayış, hızlı intikal, sezişte eksik olmayan haldir. Mutlak olan bilgi de kendini açmasıdır. Kendisi nurdur, ruhtan gelip insan gönlüne girer. Sübut olan Hakk’ın kelamı sıfatıyla da vücut bulur. Hikmet’in alametleri ise şehvet duygularından kişiyi arındırır. Haramdan, zinadan, riyadan, hırstan kişiyi alıkor. Cenab-ı Allah’tan başkasını reddetmektir. Bu hikmete mazhar olan canlar az yerler, az konuşurlar, az uyurlar. Devamlı Allah ile murakabe halindedirler. Bütün işlerini Allah’a bırakıp, teslim ve rıza halindedir. Halka karşı da tevazu, güzel ahlak, yumuşaklık, güleryüzlülük gösterir. Hikmeti ehlinden men edip, ehline zulmetmezler, hikmeti ehli olmayana da söylemezler. Bu ilme Cebrail vâsıta olmaz. Burada Allah ile kul arasına girilmez. Allah’ın kulun kalbine ilim sıfatıyla tecellisidir. Kalbi masivadan ve dünya suretlerinden arıtmış, manevi bilgi ve görme sıfatı yoluyla Hakk’ın cemalini müşahade eder. Bu hikmete mazhar olmak için evvela gece karanlığı olan, cehil karanlığını aydınlatmak gerek. Dikkat edilince Ramazan’da minarelerde üç şerife yanar. Üç şerifeden bir tanesi Cenab-ı Allah’ın mahlukunda fiil mertebesiyle tecelli etmesi, ikinci şerife ise sıfatlar mertebesi ile tecellisi, son üçüncü mertebe ise zat’ı tecellidir. Bu durum, tüm hakikatleri içeren Melâmiye zevklerindendir.
Dalmışım görüyordum ki, gayet büyük bir sarayın içinde pek küçük bir pencerenin önündeyim. Bu pencereden, binlerce kişi alacak büyük bir odayı görüyordum. Odanın etrafı, benim pencerem gibi, küçük küçük pencerelerle dolu idi. Her birinde bir adam oturmuş, odayı seyrediyordu. Odanın içerisinde zümrütten, yakuttan yapılmış kürsüler üzerinde başları
