Bergson
Levent BayraktarBergson Gönderileri
Bergson kitaplarını, Bergson sözleri ve alıntılarını, Bergson yazarlarını, Bergson yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.İnsan
insan, değerlerin sesini duyan, olması gerekeni veya yapılması gerekeni fark edip, hisseden ve bu uğurda eyleyebilen bir varlıktır.
Sayfa 101 - Aktif Düşünce Yayınevi
Toplumsal Evrim
"Eklemlilerin en yüksek evrim noktasında arılarla karıncalar, omurgalıların sonunda da insan vardır. Dikkat çekicidir ki, birbirlerinden tamamen farklı hayat şekillerine varmalarına ve gittikçe ayrılan yollardan gitmelerine rağmen bu iki hayat grubunun vardıkları evrim noktası hep toplumsal hayat olmuştur. O halde toplum gereksinimi daha baştan kendisini hissettirmiş ya da hayat hamlesinin aslı ve esası, tam manasını ancak toplumda bulmuştur.
Sayfa 99 - Aktif Düşünce Yayınevi
Hafıza
Dolayısla hafiza sadece geçmiş hatıralarımızın biriktirilip, yığıldığı bir depo olmayıp, benliği ve kişiliği oluşturmakta olan, insan ruhunun en önemli katmanlarından birisidir. Hafızanın bilincin ne kadar derin ve temel bir anlamı olduğunu vurgulamak için Bergson; "bilincin ilk anlamı, geçmişin şimdide saklanması demek olan hafızadır" diyor.
Sayfa 85 - Aktif Düşünce Yayınevi
Bilim ve Felsefe
Felsefenin konusu hakikati görmektir; canlı karşısındaki durumu da bilimin durumu gibi olamaz. Çünkü bilim yalnızca nesnelere etki etmek ister. Oysa felsefe nesnelerin yanı sıra hayatı da anlamak ister.
Sayfa 58 - Aktif Düşünce Yayınevi
Yaratıcı Tekamül
"Tekamül, yalnız ileriye giden bir hareket değildir; birçok hallerde yerinde saymalar ve çok kere sapmalar, hatta gerilemeler gösterdiği olur. (...) İlerleme tekamülün iki, yahut üç büyük yolunda vaki olmuş, buralarda gittikçe daha karmaşık, daha yüksek şekiller belirmiştir, bu yollar arasından da birçok tali yollar geçer ki buralar, aksine, sapmalar, duraklamalar ve gerilemelerle doludur."
Sayfa 42 - Aktif Düşünce Yayınevi
Bergson'dan
Bilinçte olduğu gibi hayatın oluşlarında da tekrarlanış, geriye dönüş yoktur. Bilincin gelecekteki halleri önceden keşfedilemediği gibi, hayatınkiler de böyledir. Hayat sürekli yeni şekiller, yeni türler yaratan bir hamledir.
Sayfa 36 - Aktif Düşünce Yayınevi
..."bilinçli bir varlık için varolmak değişmek, değişmek olgunlaşmak, olgunlaşmak kendi kendini durmadan yaratmak" demektir. Aksi takdirde insan vücudunun durum, jest ve hareketleri bize basit bir mekaniği hatırlattığı nispette gülünçleşeceklerdir.
Sayfa 102 - Aktif Düşünce, 1. BaskıKitabı okudu
Gerçek anlamda ahlaklı olabilmek ve davranabilmek için samimi olmak gerektiği gibi, özgür olarak eğliyor olmak da gerekmektedir. Yine tersinden alınacak olursa, ancak benliğin derinliklerinden kopup gelen edimlerin gerçek anlamda özgür olabilecekleri söz konusudur. Kısaca, özgürlüğün de ahlakın da kaynağı derin ben'dir. Dolayısıyla özgürlük ve ahlak karşılıklı diyalektik bir ilişki içinde olanaklıdır. Herhangi bir eylemin özgürlüğü ve ahlakiliği ya birlikte söz konusudur ya da yanılsamadır. Çünkü özgür ve ahlaki dediğimiz eylem aynı zamanda diğerini de yapısında barındırıyor olmalıdır. Öyleyse ancak özgür eylemler ahlaki olabileceği gibi aynı şekilde ancak ahlaki eylemler özgür olabilir, denilebilir.
Sayfa 99 - Aktif Düşünce, 1. BaskıKitabı okudu
Saf Hafıza
Bergson'un psikoloji tasarımında "derin ben" ve "yüzeysel ben" ayrımı göze çarpmaktadır. Bu iki "ben" tasarımını da, iki ayrı "hafıza" anlayışı desteklemektedir. Gündelik hayatın rutin işlerini yaparken süjeye yardım eden otomat hafıza veya alışkanlıklara dayalı hafıza, bir de derin ben'i destekleyen yaratıcı ve özgür hafıza. O, bu hafızaya saf veya salt hafıza da demekte ve neredeyse ruhla özdeş kabul etmektedir. Aslında Bergson'un psikolojisi veya zihin felsefesi de denilebilecek olan alan, onun bu özgün hafıza kuramı üzerine oturmaktadır. Zira Bergson'da benliğin ve şahsiyetin temeli, yaratıcı ve özgür olan bu saf hafızadır.
Sayfa 84 - Aktif Düşünce, 1. BaskıKitabı okudu
Hatırlama, geçmişin gerekli oldukça kendiliğinden gelip "şimdi" ile kaynaşmasıdır. Düşünme ise, geçmişten şimdiye ve şimdiden geleceğe doğru uzayan bir oluştur. Düşünmenin temeli ise dinamik olan özgür hafızadır, yani bütün geçmişimizdir.
Sayfa 83 - Aktif Düşünce, 1. BaskıKitabı okudu
Bergson'a göre "ben" , "kişi" anlayışımız ile ruhî yapımız arasında bir iç içelik söz konusudur. Benimiz ile yaptıklarımız ve yaptıklarımız ile olduğumuz şey arasında nasıl bir iç içelik varsa, yukarıdaki iç içeliği de böyle anlamak gerekir. O bunu şöyle formüle eder; yaptığımız, ne olduğumuza bağlı olduğu gibi, ne olduğumuz da yaptığımıza bağlıdır.
Sayfa 75 - Aktif Düşünce, 1. BaskıKitabı okudu
Zaman ve Süre Kavramı
"Süre; geleceği kemiren ve ilerledikçe büyüyen geçmişin daimi bir ilerlemesidir." Gerçek zaman; ölçülebilen, saat kadranının çevresine indirgenen zaman ile ve mekâna dönüştürülen zaman ile aynı şey değildir. Gerçek zaman, yaşanan zamandır, bilinç hallerimizden başka bir şey değildir. Bu yaşanan zamana Bergson "süre" diyor. "Gerçek süre, bilincin algıladığı süredir."
Sayfa 64 - Aktif Düşünce, 1. BaskıKitabı okudu
O= Bergson
O şöyle söylemektedir: "hayatımızın tarihine söyle bir dönüp bakalım; göreceğiz ki çocukluğumuz, henüz doğmak üzere bulundukları için kaynaşmış halde kalmaları mümkün olan, türlü şahsiyetlerin bir hevengi halindedir. Bu çağın bütün güzelliği vaatlerle dolu olan bu kararsız şahsiyetlerdedir. Fakat çocukta kaynaşma halinde yaşayan bu kararsız şahsiyetler yaşın ilerlemesiyle artık geçinemez olur. Her fertte ancak bir hayat yaşanabileceğinden, ister istemez bunlardan biri seçilir. Zaten hayat, aralıksız bir bırakma seçme işlemidir.
Sayfa 45 - Aktif Düşünce, 1. BaskıKitabı okudu
Görülüyor ki evren, olmuş bitmiş değil, tersine sürekli olmak üzere bulunan bir evrendir. Olmuş bitmiş olsaydı onu zekânın bilgisiyle anlamak mümkün olurdu. Ancak böyle olmadığına göre bu evreni içinden kavramak gerekir. Bu nedenle, yani evren her an değişen dinamik bir evren olduğu için, bu evrenin asıl hakikatleri zekâ ile değil, ancak sezgi ile kavranabilir.
Sayfa 38 - Aktif Düşünce, 1. BaskıKitabı okudu