Harika bir emile zola romanı ile karşı karşıyayız. Yazar bir dünya klasiği nasıl olur, evrensele nasıl ulaşılır bunun dersini vermiş. Katmanlar halinde tasarlanmış bir kurgu var. Bununla beraber iç içe geçmiş hikayeler, dramlar, açlık, isyan, sömürü, kıskançlık, ölüm şiddet... Yazar ne kadar insani ve toplumsal kavram varsa ince ince işlemiş. Fransada bir kömür madeninde işletme ile işçiler arasında başlayan ücret anlaşmazlığı sonunda büyük bir greve dönüşür. Hikayenin en üst katmanı bu. Emek ve semaya çatışması, işçi ve sermayedar arasındaki kaçınılmaz çelişki romanın ana anlatsını oluşturuyor. Yazar bu kadar büyük bir konuyu anlatırken alt kurguda işçilerin hayatlarını, çatışmalarını, kıskançlıklarını, yandaşların durumunu, zenginlerin durumunu alt kurgular olarak bize veriyor. Böylece harika bir insan anlatısı ortaya çıkarıyor. İnsanı ne çok yüceltiyor ne çok alçaltıyor. Neyse onu veriyor. İnsanın idealleri, hırsları, devrim ve şahsi ihtirasların çatışmasını ve iç içe geçmesini yazar harika bir anlatımla ortaya koyuyor. Adeta insana dair hiç bir şeyi gözden kaçırmadan kurguyu aktarıyor. Yazar Fransa maden direnişinin özünde sosyalist bir devrimin kaçınılmaz olduğunu da iyi analiz etmiş. Kitapla ilgili yazacak çok şey var ama çok uzar. Benim açımdan yazmak isteseydim bu romanı yazmak isterdim desem yeterli.
