Fakat, kendiliğinde belirlenmemiş olan ve spesifik determinasyonunu ancak yukarıda sözü geçen materyalde bulan bu formel evrenselliğin hakikati, kendi kendisini belirleyen evrenselliktir, iradedir, özgürlüktür. İrade, muhteva, obje ve gaye olarak kendi kendisini; sonsuz form olarak evrenseli aldığı an, artık sadece kendiliğinde özgür irade olmaktan çıkar, aynı zamanda, kendisi-için özgür irade olur; o, artık hakikati içinde İde'dir.