k
Kitle Psikolojisi
2 üyeTakip
Səmtsizlik effekti
Dünyada nələr baş verir, gəl birlikdə baxaq. Yenə də müharibə üçün hazırlıq gedir, terror bütün dünyanı ağuşuna alıb. Müqəssirlərin adları xəbərlərdə tez-tez çəkilir. İqtisadi böhran deyəndə yenə də bəlli ölkələrin adları hallanır. Ölkədə reformlar, qanun dəyişiklikləri də bitmək bilmir. Televizorda əyləncə, şou, cinayət, intihar xəbərləri... Hər sahədə iş öz axarı ilə gedirmiş kimi görünür. Elə bil hər şey gün kimi aydındır. Əslində isə, biz yalnız görməyimizi istədikləri şeyləri görürük. Pərdəarxasında nələrin baş verdiyini yalnız səmtsizlik effekti ilə görmək olar.
Sayfa 136Kitabı okudu
Səmtsizlik effekti
Ona görə ki bütün insanlar göstərilən tərəfə baxmağa adət ediblər, kor-koranə işıq gələn tərəfə getməyi üstün tuturlar, baxmayaraq ki, yolun sonunda onları nə gözləyir, təsəvvürləri belə yoxdur. Hmm... Bəzən də insanlar inadla həqiqəti görməkdən imtina edirlər. Bəli, heç kəs özünün aldadıldığını bilmək və ya qəbul etmək istəmir. Aldadılaraq yaşamağa davam etmək özünün bu günə kimi axmaq olduğunu qəbul etməkdən daha yaxşıdır. Bir də ki, yalanın üstünü açandan sonra insanda ona qarşı çıxma cəsarəti də olmalıdır. Bu isə artıq başqa hekayədir.
Sayfa 136Kitabı okudu
Səmtsizlik effekti
- Səmtsizlik effekti nədir elə?
- Adından da məlum olur - sürünün əksinə getmək, əksər insanların bacarmadığı işləri görmək, heç kəsin cürət etmədiyi qayalara dırmaşmaq... Hamı sağa baxdığı halda, sən
sola baxırsan, hamı sürünün qarşısında gedən keçiyə baxdığı zaman sən çobanın hərəkətlərini izləyirsən. Bax bu, səmtsizlik effektidir.
-Mən heç nə başa düşmədim.
- Elə əksəriyyət də heç nə başa düşmür. Bu effekt də məhz bunun üzərində qurulub, heç kəs heç nə başa düşməsin. Gözbağlayıcı papağın içindən dovşan çıxardanda onun papağın içinə saldığı sağ əlinə deyil, papağı altdan tutan sol əlinə baxmaq lazımdır. Öz yolunla gedirsən, sənə bir dilənçi yaxınlaşır, sağ əlini uzadıb çörəkpulu istəyir. Bəs sən nə edirsən? Onun sənə tərəf uzanan əlinə baxırsan. Bu zaman sənin ciblərində gəzişən sol əlini unudursan. Bax, belə.
Rəssam Ernestin sol cibindən çıxartdığı şəkli qarşısına, qoydu. Ernestin gözləri təəccübdən bərəldi.
- Bunu sənə kim öyrədib?
- Məharətli yaziçı da əsərlərində hadisənin açarını sol əlinde tutur, oxucunu isə vadar edir ki, sağ tərəfə baxsın. Oxucunun fikri müəllifin göstərmək istədiyi hadisələrə, verdiyi sözlərə, adlara yönəlir. Süjetin mahiyyətini açan nöqtələr, əslində, oxucunun düz burnunun ucundadır, lakin o bunları görmür. Elə hey düşünür ki, görəsən, bu cinayati kim görüb? Görəsən, bu qəhrəman həqiqətdə kimdir? Görəsən, əsərin sonu nə ilə bitəcək? Bəli, dostum, hər şey çox sadədir.
Sayfa 135Kitabı okudu
Dwight MacDonald
Kitle kültürü yukarıdan empoze edilir. İşadamları tarafından kiralanan teknikerlerce imal edilmiştir, alıcıları pasif tüketicilerdir ve katılımcıları satın almak ve almamak arasında sınırlanmışlardır.
Sayfa 15Kitabı okudu
... sıradanlık beslenebilsin, bağışlansın diye her yerde yazgısallık telkin edilir, gösterilir.
Sayfa 29Kitabı okudu
