Melayê Cizîrî şiirlerini o dönem Ortadoğu'da yaygın olan geleneğe göre yazmış. Aşk, tabiat ve gönül şairidir. Tabiat, aşk ve gönül yaraları üzerine yaptığı tasvirler mükemmeldir. Aslında kalbi kırık, hüzünlü bir şairdir ama şiirlerinde hep bir mutluluk havası da vardır. Etkili bir dili var, okuru sarsar. Şiirlerinde Arapça, Farsça ve Türkçe kelimeleri büyük bir ustalıkla kullanır. Bu da onun dilini daha da süsler. Bütün Ortadoğu Mela'yı ve şiirlerini bilir. Ama ne yazık ki bugün yeterince bilinmiyor, şiirlerini bulmak bir hayli güç.
Pur ji dîna te xerîb im xanim
Jite ser ta bi qedem heyranim
Her bi can teşnelebê le' lan im
Dil di benda giriha zulfanim
Yûsufê cer'ekeşê Hicran im
Nuqteê daîreê zindan im
Sayfa 196Kitabı okuyor
Wîsal
Ji wîsala xwe zekatê bide miskîn û feqîran Ku cemala te ye kamil di kemala xwe nîsab e
'Aşiqê mes'elexwahî were em muftîyê 'işq în Destekî sunnet e tê da di yekî nessê kîtab e
Vuslatından zekat ver biz miskin ve fakirlere Güzelliğin, kemalinde nisaba ermiştir çünkü
Ey aşık, biziz aşkın müftüsü; sualin varsa gel de bize sor Çünkü bir elimizde sünnet, diğerinde nass-i kitap var
Melayê Cizîrî
Şuh ve alımlı, gurup vakti rengindeki güzel, kalbimi çaldı, kalbimi çaldı
Kaptan bakışlı, nazlı duruşlu, kalbimi çaldı kalbimi çaldı
Bu güzellik, bu kaşlar benden uzak, bu şamdan gerdan
Zülüfleri sığmaz göğe, kalbimi çaldı, kalbimi çaldı
Sayfa 55 - İthaki Yayınları/Dil Ji Min Bir şiirindenKitabı okuyor
Helbestên Melayê Cizîrî û Feqiyê Teyran ax û zeviyek bûn ku tovên kurdayetiyê tê de şîn hatin û qebilîn. Ne ji ber mijarên di helbestên wan de lê ji ber zimanê ku ew helbest pê hatine nivîsîn. Em dizanin ku ziman ew e ramana ku bîr û hişmendiya milletekî di xwe de diguncîne û sîqal dike.
Sayfa 31Kitabı okudu
Yüz cevr u cefa ile gönül ateşi bir zerecik olsun soğur mu hiç
Aşk ateş gibidir, devam ettikçe şiddetlenir harareti
.
Alemin tüm orduları sana karşı düşman olsa da Mela!
Bir kıl kadar gam çekmezsin, dilber sana yâr ise eğer
Sayfa 73Kitabı okuyor
Parıltısını gönderdi o nurun, zuhur hazinesini açtı onunla
Kapattı sonra hazinesini, o zamandan beri kilitlidir hâlâ
.
Münezzeh bir güzellik tasvir edip Habibin nurunu yarattı ondan
Hayrette biraktı alemi can üfledi ondan ruhulkudüs her canlıya
.
Hayat buldu arş-ı ala ve her taraf o kudsi sifatlı mahbubtan
Yakin olsun diye nuruna, haleler ve ışıklarla süsledi etrafını
Sayfa 35 - NûbiharKitabı okuyor
Tek gerçek tek hüviyetiz, aynı mastardan türemiş isimleriz
Mutlak olarak mevhum şeyleriz, aynada görünen akisleriz
Sayfa 15 - T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
Feqi Teyran
Selama min heqîrî sedefek tive te kin
Îro di Cezîre heqq e li Mele kin
Ku ji derba tîre derman heye le kin
Sadeften bir muhafazaya koyup ben hakirin selamını
Cizre’de oturan Mela’ya ulaştırsın olur ki,
Ok yaralarımıza bir çare bulursun
Mela:
Selamen milyaketan behedd u behiseb in
Şubhete aven şetan ji Mela li Mîm û He bin
Hilak în ji zehmetan derman ji lam û be bin
Mela’dan Faki’ye nehirlerin suları kadar
Sayısız meleklerin selamı olsun
Elem ve acıların dermanı tatlı dudaklar olsun
Sayfa 488Kitabı okudu
Nagihê!
Me ji serçeşmeê heywan qedehek safî vexwar
Nagihê lezzet û zewqa me bi sed cildî kitab
içtik ab-ı hayat çeşmesinden bir bardak sâfi
Yüz cild kitap, aldığımız bu lezzetle zevke gelmez kâfi
Şakirt!
Go suxte, murada xwe ji min telbe ke îro
Min go ji kerîm telbe û daxwazi çi hacet
"Dile benden ne dilersen ey şakirt" dedi bana sevgili
Dedim; zaten kerimsin, kerem sahibinden istemeye ne hacet
MELAYÊ CİZÎRÎ (1570-1640)
Kendisinden sonra gelen edebiyatçıların birçoğunun üzerinde ciddi etkiler bırakan, klasik Kürt edebiyatının yeri sarsılmaz ekollerinden
biri olan Melayê Cizîrî, Cizre ilçesinde doğmuştur. Doğum ve ölüm tarihi ile ilgili farklı görüşler vardır.
Sayfa 124Kitabı okudu
Melayê Cizîrî
şevê zulmat û deryayê, ji mewcan qet xeber nayê
şikestî keştiya bayê, ecacê wê şefeq dayê
"Bizi her seste ney'e benzetmen gerekir Yarsiz, meysiz ve sazsız dedim ki neyim ben
Eğer bizden bir can almanız gerekirse
Ey canan emret, bekleyen bir fermanım ben
Yüz şiş sapladı gönle mührümüzden ol Mela
Bu yüzden bir ney gibi inleyip dururum ben."
Melayê Cizîrî
Sayfa 69 - İthaki YayınlarıKitabı okudu
Dil yek e dê 'işqi yek bit' aşiqan yek yarî bes.
Qible dê yek bit qulûban dilberek dildari bes.
---------------------------------------------
Gönül birdir, aşk da bir olmalı; aşıklara bir yar yeter.
Kıble bir olmalı, kalplere gönül çelen bir yar yeter.