Kitabın konusuna geçmeden önce romanın yazarı Şemsettin Sami’nin Sefiller,Robinson gibi önemli eserleri dilimize kazandırdığını,ayrıca Kamus-ı Fransevi (Fransızcadan Türkçeye/Türkçeden Fransızcaya sözlük) ve Kamus-ı Türki (Türkçe sözlük) gibi iki önemli sözlüğü ve altı ciltten oluşan ansiklopedisi Kamusü’l-a’lam’ı hazırlamış olduğunu da belirtmek istedim.
.
Yazar romanında ilk görüşte aşkı anlatır.Bu aşk Talat ve Fitnat’ın aşkıdır.Talat,küçük yaşta babasını kaybetmiş,yirmili yaşlarında,gayet yakışıklı,nazik,daima güleryüzlü,çapkınlık ve hovardalıktan bihaber,resmi kuruluşta çalışan bir delikanlıdır.Talat’ın gönlü tütün aldığı Hacı Mustafa’nın üvey kızına kayar.İlk görüşte aşık olur Fitnat’a.Fakat Hacı Mustafa ölen eşinin emaneti olan Fitnat’ı kapı dışarı çıkarmadığı gibi,eve hiç görücü de kabul etmez.Fitnat on beş yaşında,yumuşak huylu ve oldukça güzel bir kızdır.Fitnat’da camdan görüp Talat’a aşık olmuştur.İkisinin de birbirinin aşkından haberi yoktur.Talat bir yolunu bulup,Fitnat’a ulaşmak ister.Ve çareyi kadın kılığına girmekte bulur.Ve Fitnat’ın yakınına,evine girmeyi başarır.Fakat bundan sonra işler tamamen karışmaya başlar...
.
Şemsettin Sami,bir aşk hikayesi yazmış olsada aslında dönemin adetleri mesela,kız çocuklarının on bir yaşını geçince yaşmaksız,feracesiz sokağa çıkamaması,kızların okumaktan ziyade daha çok dikiş nakış öğrenmelerinin öncelikli olması,kadın erkek ilişkileri,görmeden yapılan evlilikler ve bunların doğurduğu sorunları yansıtır kitabında.Sonu hüzünlü olsada keyifli bir kitaptı.
