Okurken durmadan “Vay canına!” dedirten, belki okula başladığımız ilk andan itibaren duyduğumuz “Orta Asya”dan bize pek çok bilgi aktaran okuması çok keyifli bir kitap. Belki ilk defa Orta Asya’yı bu kitapla öğrenmişimdir, zira öğrendiklerimin çoğu benim için yepyeni. Kitaptaki görseller, haritalar da ayrıca çok değerli. İnsanda gezmek görmek, daha çok araştırmak arzusu doğuruyor.
Upuzun bir dönemi, entelektüelleri üzerine tek tek eğilerek aktarması açısından takdire şayan, ancak ne kadar yeterli olduğu tartışılır. Hiçbir şey bilmeyen biri için havada kapılacak kadar makul bilgiler gibi görünüyor. Örneğin benim için, bazı şüpheli bulduğum noktalar haricinde çok zihin açıcı bir kitaptı ve bilgilerin doğru olduğuna inanma eğilimindeydim. Zaten çok uzun zamandır da okumayı ümit ediyordum ve bu, kitabı inanç ve heyecanla okumama sebep oldu. Ancak emin olamadığım birtakım bilgiler için araştırmalar yaptığımda, yazarın eksiklerinin ve hatalarının olduğunu gördüm, bu sebeple tarih bilgisi yeterli olmayan ya da araştırarak okumaya gönüllü olmayan okurlar için kitap sıkıntı doğurabilir. Çeşitli görüşlerle desteklenmesi gerekir, sıkıntılı noktalar tespit edilmelidir. Fakat bunları yapmak da kitabı okuma süresini çok uzatır ve okumayı bir akademik çalışma haline getirebilir.
Tabii yine de, bunlara dikkat edildiği takdirde oldukça ufuk açıcı bir çalışma, büyük bir emek de var ortada. Yalnız bazı önyargıların farkına vararak okumak gerekiyor.
Dikkatli okumalar.