...Tanzimat Fermanı'ndan Birinci ve İkinci Meşrutiyet'e, bütün reform ve 'atılım' ve de hatta 'devrim'ler hep Osmanlı yüksek bürokrasisi tarafından/eliyle başlatılmış/biçimlendirilmiş/koparılmıştır.
Ütopya Yayınları 2000 Sayfa: 15
Tanzimat fermanı ile gerçekleştirilemeyen vaatlerin gerçekleştirilmesi maksadıyla İngiliz ve Fransiz elçilerinin katıldığı tartışmalı toplantılar neticesinde 1856 yılında ıslahat fermanı hazırlandı.
Özet itibariyle Tanzimat fermanı Müslümanlar için bir yenilik getirmemiştir. Tanzimatın asıl amacı olan yöneten ile yönetilenler arasındaki bağlar nasıl kurulacaktı fermanda vadi'den gayrimüslimlerin eşitliği nasıl sağlanacaktı bütün bu belirsizlikler ve çelişkiler ortaya çıktıkça başta İngiltere olmak üzere büyük devletlerin müdahale ve tazyikleri arttı. Bu devletler ferman'ın uygulanmasında kendilerine adeta görevli sayıyorlardı.
Fermanı'nın ana maksadı
Tanzimat fermanı ile modern hukuk anlayışına geçilmesi hedeflenmekteydi.Ferman üç ana prensi üzerinde durmaktaydı; birincisi Osmanlı vatandaşlarının can, mal ve ırz güvenliğinin sağlanmasıydı. ikincisi; herkesin geliriyle orantılı vergi vermesini sağlayacak düzenlemelerin yapılması ve üçüncü olarak da askeri yükümlüğünün adil bir şekilde yapılmasını sağlamaktı.
Tanzimat fermanı'nın ilanını izleyen 1840 yılı uygulamanın başlangıcı da olmuştur. Ferman özü itibariyle özellikle can ve mal güvenini sağlamak ve vergilerinin herkesin gelirine göre alınabilmesidir.