Ve Son!
Çağdaş eğitim telakkisi ile birlikte yüzüne takılan ve zamanla suretinden siretine sirayet ederek onu kendine yabancılaştıran muasır maskelerin hakikatini idrak edebilmek için varlıkla yitirdiği teması tekrar tesis ederek ve rekabet merkezli dünyada bir nesneye indirgenen insanı da tekrar bir ayna addederek, hâsılı, tefessüh etmiş ilişkilerinin tamamını sahih bir zemin üzerinde tamir ederek üzerine basılan beşer damgasından kurtulabilen bir insan, çağdaş eğitim mantalitesinin, şahsiyetinde açmış olduğu derin ve onulmaz yaraları kapayabilir ve şahsiyetini tekâmül ettirme yoluna revan olabilir.
Bu minvalde yolda olmanın, varamamanın/olamamanın ve beşeri zayıflığın, insanı kendini sürekli inkişaf ettirmesi gereken bir hâlet-i ruhiyeye sevk ederek gayretini daim etmesi ve bu bitimsiz olması beklenen gayretin de onu hayretlere sevk etmesi, gündelik, ihtiyaca dayalı düşünmeden sıyrılarak seyr içinde seyre dalabilecek tefekkür ve teemmüle sahip bir bilincin inşası için zaruridir. Bu anlamda varmaya değil de yolda olmaya, olmaya değil de olgunlaşmaya talip olmanın karşısına çıkaracağı zorluklara karşı da Don Kişotvari bir edayla mücadele edebilmek adına muasır teknik uygarlığın etkisizleştirdiği ruhun mümbit gücünün yeniden keşfedilebilmesi ve bunun için de insanın kendini bilme yolunda derinlik kesbetmesi elzemdir. İnsanın kendi cevherini keşfetmesi, onu teknik beşer derekesinden insan mertebesine yüceltecek ve tam da bu zeminde eğitim mefhumu hak ettiği değeri geri kazanacaktır.
Sözlerimi kadim bilginlerin epistemolojik tasavvurlarıni izhar eden o harikulade deyişle, "Yine de her şeyin en doğrusunu yalnizca Allah bilir." diyerek hitama erdiriyorum.
Ancak, 1943 yılına gelindiğinde Romanya'dan gelip Türk vatandaşlığına geçenlerin nüfus cüzdanlarındaki mezhep hanesine çok az sayıda kalmış olsalar bile Türk-Ortodoks kaydının konulması kabul edilmiştir. Fener Rum Patrikhanesi'ne karşı varolma mücadelesi veren Türk Ortodoks Patrikhanesi, 1968 yılında 14 Mart'ta Papa Eftim'in hayatını kaybetmesinden sonra da çeşitli zorluklarla mücadele etmeye devam etmiştir. Bu bağlamda Papa Eftim'in ölümünden sonra, yukarıda bahsedilen önlemler doğrultusunda aile bireylerinden oğlu Turgut Erenerol babasının yerine Türk Ortodoks Patrikhanesi Patriği olarak göreve başlamıştır
