Bana soruyorlardı; “Neden listeye girmiyorsun, neden oy kullanmıyorsun? neden enerjini boşa arıyorsun? politikaya yönelirsen ülkenin başbakanı olabilirsin, ülkenin başı olabilirsin.”
“Kiminle konuştuğunuzu tamamen unuttunuz” dedim.
“Benim aşağılık duygum yok, ülkenin başbakanı olmakla neden ilgileneyim? Neden hayatımı ülkenin başkanı olmak için harcayayım? Bu yaptığınız kanserim olmamasına rağmen kanser ameliyatı olmamı istemeniz gibi bir şey, çok tuhaf.
Neden gereksiz yere ameliyata gireyim?
Sizde aşağılık kompleksi var ve kendi aşağılık kompleksinizi bana yansıtıyorsunuz.
Ben bu halimle gayet iyiyim. Bulunduğum yer için varoluşa tam manasıyla minnettarım.
Bugün her ne oluyorsa iyidir.
Bundan daha fazlasını asla istemedim, bu nedenle beni hayal kırıklığına uğratmanın yolu yok.”
Sayfa 133 - Butik YayıneviKitabı okudu
ne muazzam sözler bunlar
kavramlar ve kavramların ait olduğu, kendini anlam olarak güven altına aldığı bağlamların çözülmesiyle ya da bugün İslâm'ınkilerin bə. şına geldiği gibi, kelime ve kavram olarak, başka bağlamların içinde anlamlandırılmaya çalışmakla başlar. Kavramların anlam dünyasının dönüştürülerek yeniden inşa edilmesi, evvela zihin dünyasını/düşünme tarzını dönüştürür, sonra da sosyal ilişki ve yaşam tarzımıza uzanan bir değişime kapı açar. Yaşamak ve inanmak arasında koparılması mümkün olmayan bir ilişki olduğu gibi, konuşmakla inanmak arasında da bir ilişki vardır. Bunlar daima karşılıklı etkileşim içinde bulunurlar. Bugün insanların zihinlerini düzenleyen bir ideolojinin dilini kullanmak, bir zaruret gibi görünse de, esas önemlisi hak etmediğiniz halde sizin bir düşünce adamı olmanıza, bir düşünce adamı olarak kolayca kabul edilmenize yetiyor ve artıyor bile. Zaten bu da fazla bir maharet gerektirmiyor. Hele bizim gibi kendi ilim ve düşünce geleneğinden kopmuş olanların taşıdığı aşağılık kompleksi, bu taklit sürecini daha çok meşrulaştırıyor, maalesef.
Sayfa 112Kitabı okudu
Üstünlük kompleksinin temelinde her zaman bir aşağılık kompleksi vardır.
Sayfa 16 - Olympia YayınlarıKitabı okudu
Cumhuriyet ile beraber Batı'yla mücadele anlayışı yok oldu. Tam aksine Batılı her şey bir ideal, bir hedef, bir inanç haline geldi. Bu zihinlerimizde de yer etti. Bugün de siyasette, düşüncede, ticarette, sanatta, mimaride, edebiyatta, her şey Batı'ya benzer, Batılı çıkarlara uygun yapılmakta. Bu aşağılık kompleksi kıyafetten mobilyaya, şiirden müziğe, dükkân isimlerinden eğitime kadar her yere sinmiş durumda. Daha da vahimi, çoğu zaman bunun farkında bile değiliz.
Sayfa 46Kitabı okudu
“New York gazeteleri bir süre önce bir hırsızın öğretmenlerin evine girip onlarla konuştuğu haberini yapmıştı. Hırsız, evdeki kadınlara sıradan ve dürüstçe yapılan işlerde çalışmanın ne gibi zorluklar barındırdığından ve hırsızlık yapmanın çalışmaktan daha kolay olduğundan bahsetmişti. Bu adam hayatın faydasız tarafına kaçmıştı. Ancak bu yolda ilerlerken belirli bir üstünlük kompleksi de geliştirmişti. Kendisini kadınlardan daha güçlü hissediyordu; özellikle böyle düşünmesini sağlayan şey silahsız kadınların karşısında silaha sahip olmadıydı. Peki, bir korkak olduğunu fark etmiş miydi? Bizim onu böyle nitelendirmemizin sebebi kendisinin aşağılık kompleksinden kaçmak için hayatın faydasız tarafına yönelmesidir. Ancak o kendini korkak değil, bir kahraman olarak görüyordu.”
Oysa uygarlığın temeli, "kendi" potasında sürekli dünyayı yeniden yorumlayarak "yenileşmek"tir. Fakat "yenileşmek" zor bir iş. Çünkü oturmuş, asırlardır bilinen, âdet, alışkanlık, gelenek kısacası hayat tarzı hâline gelmiş her şeyi yeniden ilkeler etrafında yorumlamayı ve dışarıdan seçilen örneklerle sentezlemeyi gerektirir. Biz bu zor sentezleme işi yerine, doğrudan ithali benimsedik. O dönemdeki bütün devlet ve fikir adamları "kendilerine bakma" ihtiyacını dile getirdiler. Fakat çareyi "başkası olmak"ta buldular. Burada da Batı'yı esas alan bir aşağılık kompleksi gelişti. Batı'da "demokrasi" varsa bizde "meşveret" vardı. Onlarda "bilim" varsa bizde "ilim" ve "akletmeyi ve düşünce"yi emreden nasslar vardı. Onlarda "Anayasa" varsa bizde "Kur'ân" vardı. Onlarda "klasik müzik" varsa, bizim müziğimiz de "klasik"ti. Onların "insan hakları" varsa, bizde de aynısı vardı.
“Üstünlük Kompleksi” olan kişide gizli bir aşağılık duygusu saklıdır.
Alfred Adler
Düşüncelerini ve siyasetini Fanon ve Carrnichael gibi düşünürlerin etkisi altında şekillendinniş olan Biko'ya göre, apartheid karşıtı mücadelede Siyahlar, Beyazlarla aynı örgüt içinde olmamalıydılar. Çünkü bu tarz birliktelikler, Siyahlann aşağılık kompleksi ve çekingenlikleri ile Beyazların üstünlük kompleksleri ve özgüvenlerini aynı çatı altında birleştirdiğinden, kaçınılmaz olarak Beyaz üstünlüğünü ve Siyah güçsüzlüğünü yeniden üretiyorlar, dolayısıyla ortadan kaldırmayı amaçladıklan apartheid'ı paradoksal bir biçimde güçlendiriyorlardı. Bu başarısızlıklarının yanında, Beyaz liberallerin vicdanını rahatlatma gibi bir işleve sahiptiler. Siyahlarla aynı ortamlara girerek vicdanlarını rahatlatan Beyazlar, Siyahların yanından ayrılıp Beyaz hayatlarına döndükleri zaman artık suçluluk duygusu da duymuyor lardı:
EŞ SEÇİMİNDE BİLİNMESİ GEREKEN BAZI KİŞİLİK TİPLERİ
7- Kompleksli Kişiler
Bu duyguya sahip insanlar, olduklarından farklı görünerek kendilerini başka türlü göstermek isterler. Eziklik ve üstünlük kompleksi, en yaygın olanıdır.
"Büyüklük Kompleksi"ne sahip olanlar; kendilerini diğer insanlardan üstün gören, mevkiiyle, parasıyla, şöhretiyle övünen kişilerdir. Alt tabakadaki insanları küçümserler.
"Aşağılık Kompleksi" baskıcı aile ortamında yetişen kişilerde görülen bir davranış biçimidir. Başka insanlarla mukayese ederek, kendilerini küçümserler. Onlar gibi olamadıklarından aşağılık duygusuna kapılırlar. Üstelik bu durumu da kendilerine dert edinirler. Sürekli insanlardan kaçarlar. Onların esas dünyaları yalnızlıktır. Sosyal etkinliklerde bulunmak istemezler. Birçok duyguları bastırılmış ve sindirilmiştir. Cesaretleri olmadığından, ellerine geçen fırsatları değerlendiremezler. Her şeyi içlerine atarlar. Evlilik hayatlarında da, eşleriyle sorunlarını tartışıp konuşamazlar.
Sayfa 21
Her insanın içinde, bir kefesinde kendisinin, diğer kefesinde ötekilerin yer aldığı bir terazi vardır.
Kendisinin ağır geldiği yerde megalomani, ötekilerin ağır geldiği yerde aşağılık kompleksi başlar.
Her İkisinin eşit olduğu yerde ise, denge, yani kişilik başlar.
Durzan CIRANO
