27 MAYIS DARBESİNİN KRONOLOJİSİ
📌27 Mayıs 1960
Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk askeri darbesi gerçekleşti. Başbakan Adnan Menderes, Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan idam edildi
📌21 Mayıs 1960
1960-1971 arası TC
Ama görevden ayrıldığında askerler Türkiye'ye, orantılı
temsilciliğe dayalı bir seçim sistemiyle -ki bu sistem parlamentoda temsil edilen fikirlerde çeşitlilik sağlıyordu- birlikte yeni ve daha liberal bir anayasa bırakmışlardı. Daha önce halk söylevlerinde yer almayan ideolojik görüşler, özellikle de beraberinde getirdiği dış politika yükümlülükleriyle birlikte sosyalizm ve lslamizm çoğunluk desteği almıyor olsalar bile artık açıkça ifade edilmeye başlanmıştı. Parti yapısındaki değişiklikler de hükümete istikrar ve etkinlik kazandırmışlardı.
Eylül 1960'da askeri rejim Demokrat Parti'yi dağıttı. Sadece bir yıl
sonra Menderes ve iki eski bakan (eski dışişleri bakanı Fatin Rüştü Zorlu da dahil olmak üzere) asılarak idam edildiler. Ama bu olay Adalet Partisi'nin (AP) kurulmasını engellememişti. Eylül 196l 'de yapılan seçimlerde ne CHP ne de AP çoğunluk oylarını kazanamadılar. Böylece, lnönü, Şubat 1965'e kadar üç sallantılı koalisyon hükümetine başkanlık etmek zorunda kalmıştı. Bu tarihte, geçici bir hükümet Ekim 1965 seçimlerine kadar yönetimi devraldı. Seçimleri Süleyman Demirel 'in başkanlığındaki AP kazanmış ve Türkiye, Mart 1971 'e kadar devam eden tarihinde ender rastlanan istikrarlı bir tek partili hükümet dönemine girmişti.
Sayfa 152 - MOZAİK YAYINLARI
KIBRIS SORUNUNA TEPKİLER 1955-1956
Ocak 1955'te ırak başbakanı Nuri Sait'le Bağdat Paktı üzerinde görüşen Menderes, Kıbrıs'ta İngiliz yönetiminin devam etmesini tercih ettiğini belirtmişti. Buna rağmen Türk dışişleri bakanı Fatin Rüştü Zorlu Londra Konferansı 'nda, adadaki İngiliz hakimiyetinin sona ermesi halinde, tüm adanın Türkiye'ye iade edilmesi gerektiğini söylemişti. 1956 yılında Türk Hükümeti tutumunu değiştirerek, adanın Rum ve Türk kesimlerinin birbirinden ayrılarak kendi hakimiyetlerini kurmaları konusunda ısrar etmeye başladı. Görünüşe bakılırsa, bu teklif ilk olarak lngilizlerden gelmişti . lngilizler genelde Türklerin enosis mücadelesini teşvik etmişlerdi
Sayfa 132 - MOZAİK YAYINLARI
TC-İSRAİL İLİŞKİLERİ 1958 /Irak ta Darbeden önce Gizli Görüşmeler
İsrail Dışişleri Bakanı Golda Meir, Türkiye ile yapılan anlaşmada süreci yöneten en önemli isim olmuştur. Meir daha Irak’taki darbe gerçekleşmeden 1958 baharında Türkiye’ye gizli bir ziyaret gerçekleştirmiş ve Marmara Denizi’nde bir teknede Fatin Rüştü Zorlu ile gizlice görüşmüştür. Irak’taki darbe sonrası temaslara hız veren Meir, Ankara’da yapılacak üst düzey toplantıdan önce 2 Ağustos 1958’de Paris’e giderken Zürih’e uğramış ve burada Fatin Rüştü Zorlu ile yeniden gizli bir görüşme yapmıştır. Bu görüşme talepleri daha yoğun bir şekilde İsrail tarafından gelmiştir
Ön görüşmelerin ardından iki taraf 28 Ağustos 1958’de İsrail Başbakanı Ben Gurion’un Ankara’ya gelmesi ile masaya oturmuştur. Ankara’da yapılan görüşme ve anlaşmanın detayları gizli tutulmuştur. Ben‐Gurion gizli bir uçuşla Türkiye’ye gelmiş ve görüşmeye birkaç general, Türk Dışişleri Bakanı, iki ülkenin başbakanları katılmıştır. Gizliliğin sağlanması için içeri garson dahi alınmamış
ve Türk dış işlerinin deneyimli diplomatları aynı zamanda görüşmelerde servise yardımcı olmuşlardır...
(MAKALE: 1958 TÜRKİYE‐İSRAİL PERİFERİK ANLAŞMASI/ BOLU ABANT İZZET BAYSAL ÜNİV.Öğr.Üyesi Dç.Dr. Arda BAŞ)
Gerçekten de Türkiye’de demokrasinin bazı kesintilerle de olsa
başarıyla kurulmuş ve sürdürülmüş olması, yalnızca Türkiye seçkinleri arasındaki anlık çıkar ve fikir birliğinin bir sonucu değildir. Bu başarının nedeni, daha ziyade, geleneksel inançların, değerlerin ve ortak hareket biçimlerinin demokraside yer alan toplumsal uzlaşma, temsil ve
