İkinci Dünya Savaşı sırasında Hiroşima’ya bomba atarak 65 bin kişinin ölümüne, iki o kadar insanın yaralanmasına sebep olan uçak pilotu Paul Tibbets bomba attıktan sonra 62 yıl daha yaşadı. Ölene kadar da yaptığının yanlış olmadığını, içinin rahat olduğunu savundu. Bu adam ahlaki anlamda hayatının sonuna kadar bir bozukluk ya da psikolojik anlamda bir hastalık göstermedi. Aile kurup toplumunun aktif bir üyesi olarak hayatına devam etti. Peki ya süreç değiştirilip kendisinden aynı sonuç farklı bir şekilde istenseydi? Uçaktan bomba atarak değil de bizzat giderek, görerek 65 bin kişiyi öldürmesi istenseydi? O 65 bin kişinin gözlerine baksaydı, yaptıklarının sonucunda acı çektiklerine, canlarının yandığına, sevdiklerinden ayırdıklarına şahit olsaydı? Yine yapabilir miydi kendisine verilen bu görevi? Yapsa bile ömrünün sonuna kadar rüyalarında o insanları hiç görmeden rahat bir hayat sürebilir miydi?
Sayfa 38 - aşinaKitabı okudu
[...]
Daha da ileri gideceğim, sanatçının kendisi de o gizi açıklayamaz bize. Çünkü sanat yapıtı, yazarını, şairini, ressamını aşarak gerçekleşir.
Bilinçsiz bir yaratıdan mı söz ediyorum?
Hayır, gerçek bir sanat yapıtının (örneğin Dostoyevski'nin romanlarının, Shakespeare'in oyunlarının ya da Yunus Emre'nin şiirlerinin) yaratıcısının dünya görüşünü, felsefesini aşabileceğini, bir kez ortaya çıktıktan sonra kendine özgü bir yaşamı olduğunu, bunu sürdürdüğünü, bu süreç içinde yaratıcısının bilinçli yaratma istemi ve süreciyle ilişkisinin kalmadığını.
Hindistan'ın zenginliklerine başka yollardan ulaşma arayışı ile başlayan ve Amerika'nın keşfi ne kadar giden süreç dünya ekonomisini derinden etkilerken: keşfedilen yerlerden Avrupa kıtasına getirilen başta altın olmak üzere değerli madenler Osmanlı Devleti'ni ve bulunduğu coğrafyadaki diğer devletleri enflasyonist bir baskı oluşturarak sarsmıştır. Celali isyanları gibi pek çok iç karışıklıklarının temelinde de bu baskı mevcuttur. Özellikle Sanayi Devrimi sonrasında enerjiye ve madene hükmeden ülkeler küresel güçler olarak dünya sahnesine çıkmışlardır. Benzer şekilde geçtiğimiz yüzyılda petrol ve doğalgaz üzerinden dünyadaki jeopolitik dengeler yeniden tanımlanmıştır.
“ Ekonomi, her ne kadar matematik ile aşırı derecede desteklenir olsa da , her ne kadar birçok kavramını fizik biliminden devşirmiş olsa da hiçbir zaman bir ideoloji bilimi olmaktan dolayısıyla da siyasetin etkisinden uzaklaşamadı. Bugün okullarda okutulan, tartışmalara temel oluşturan, çeşitli konular üzerinde gözü kapalı olarak konuşabildiğimiz bir çerçeve sunan ekonomi bilimi kapitalist sistemin ekonomik yapısı üzerine kurulan bir bilimdir.”
Sayfa 184Kitabı okudu
