Ağır bir hastalık var: Hafıza kaybı. Bu bireyi belki en
önemli ve kıymetli yetilerinden yoksun kalmaya mahkûm etmektedir; yani kendi geçmişiyle arasındaki sürekliliği ve bağı yitirmeye. Eğer toplumsal ya da başka nedenlerden dolayı, tüm bir toplum böyle bir hastalığa tutulursa ne olur?.. Tarihi anlamak için tartışılmaz bir ilke kabul edilmelidir; araştırmaya konu edilemeyecek olaylar, olgular, süreçler ve kişisel kaderler, hakkı olan birinin, yetkili olmayanlardan saklayabileceği, elinde tutabileceği olay ve sırlar olamaz. Resmî Sovyet tarihyazımında bu ilke, artık çok uzaklarda kalmış dönemler sözkonusu olduğunda bile hep çiğnenmiştir. Efsane tarihin yerine geçmiştir...