Bir gergedan, yavrusunu annelik içgüdüsü ve ona olan sevgisiyle korur, hep yanında olur. Kendi başının çaresine bakabildiğinde yavrusu artık hayatla baş başadır, bu konuda bile bizden daha iyi oldukları kesin.
İranlı Kürt yönetmen Bahman Ghobadi'nin film gramerini ve konvansiyonel sinema endüstrisinin dışında duran özgün sanatsal yaklaşımını değerlendirmeye son vermeden evvel, yönetmenin ilk uzun metraj filmi olan Sarhoş Atlar Zamanı ile başlayıp günümüzde Gergedan Mevsimi'ne dek uzanan imaj tipinin dayandığı başlıca dört kavram üzerinde durmanın uygun olacağı düşünülebilir:
Sis, Ses, Sınır, Sürgün.
Filmin Künyesi
Filmin Adı:
Gergedan Mevsimi (Türkçe)
Rhino Season (İngilizce)
Yapım, Senaryo, Yönetmen: Bahman Ghobadi
Müzik: Kayhan Kalhor
Süre: 104 Dakika
Dil: Farsça
Yapım: 2012, İran-Türkiye
Oyuncular:
Behrouz Vossoughi (Sahel), Monica Bellucci (Mina), Yilmaz Erdogan (Akbar), Caner Cindoruk (Sahel, gençliği) Belçim Bilgin (Ebru), Beren Saat (Buse)
Ödüller:
2012, San Sebastian Uluslararası Film Festivali, En İyi Görüntü Yönetmeni Ödülü
2012, Asya Pasifik Ekran Ödülleri, En İyi Görüntü Yönetmeni Ödülü
2012, Plus Camerimage, En İyi Görüntü Yönetmeni Bronz Kurbağa
Gergedan Mevsimi Filmi
İran'da hapis yatan siyasi tutuklulara adanan filmin giriş kısmında, Kürt yazar ve şair Sadegh Kamangar hakkında şöyle bir ön bilgi yer alır:
Kamangar, lran lslam Cumhuriyetinin hapishanelerinde 27 yıl kaldı. Bu süreçte ailesine onun öldüğü söylendi. Ailesi yıllarca, yönetim tarafından gösterilen sahte bir mezarın başında yas tuttu.
Gergedan Mevsimi (2012)
Bahman Ghobadi, çekimlerinin büyük bölümü İstanbul'da tamamlanan, 2012 yapımı Gergedan Mevsimi adlı filmiyle, kendi sinemasına dair kabul gören imaj tipinde radikal değişiklikler yapmış halde çıkar seyircilerin karşısına.
Bir röportajında Ghobadi, Gergedan Mevsimi filmindeki bu metafor yağmurunu bu denli güçlü kılan başlıca etkenler arasında, kendi sürgünlüğüne denk düşen "içsel yırtılmaların" yer aldığını, "ölmek ile, ölmemek için film yapmak" arasındaki kararsızlığın bir yansıması olarak filmin ayrıca değerlendirilmesi gerektiğini imgeler..
Film, bilhassa başrol oyuncusu Behrouz Vossoughi'nin de sürgünde bir İranlı oyuncu olması ve dahası direkt olarak İranlı Kürt şair ve yazar Sadegh Kamangar'ın gerçek hayat hikayesinden esinlenilerek çekilmiş olması bakımından, Ghobadi'nin sürgünlüğüyle örtüşmekte ve yaşama dair çırpınışları, belirsiz bir "umut" odağı yaratarak sunmakta, izleyenleri kendi 'yersiz yurtsuzluğuna' alet etmektedir.
Gergedan Mevsimini en "rahatsız" kılan şey işte tam da yukarıda belirttiğimiz haliyle, esinlendiği yaşam öyküsünün, başrol oyuncusunun ve yönetmeninin sürgün ile doğrudan temaslarından da öte, filmin bizzat kendisinin bir "sürgün" halinde var kılınmasıdır.
GERGEDAN - Mine SÖĞÜT
Mesela önce rejimi değiştirdi bunlar, diyorum. Sonra, yok diyorum rejim değişikti zaten. Olur mu hiç diyorum. Balolarınız vardı bizim. Bayramlarımız. Rakı leblebi ile kutladığımız. Minik etekli eli bayraklı kızlarımız. Aydınlık suratlı çocuklarımız vardı, diyorum. Yoktu onlar diyorum. Ben var sanıyordum. Hep uzun etekliydi kızlar. Hatim indiriyor baştan beri tüm çocuklar… Hani diyorum köklerimizden bizi kopartmaya çalıştıydılar ya, kopmadık, diyorum. Bağlıyım köklerime. Göbekten ve yürekten ve boyundan. Din ve devlet işlerini birbirine karıştırıyorum. Kafamı karıştırıyorum. Ben bir şeyler karıştırıyorum.
————————————————————
Kolay kolay pes etmez küfrü duasından büyük olanlar.
En önemlisi, Microsoft ve Google’ın benimsemesiyle çok sayıda insana ulaşan Verdana’nın yaratıcısı o (Matthew Carter); en okunaklı ve uyumlu ekran fontu olan Georgia; on sekizinci yüzyıla ait bir kaligrafi stilinden esin alan, çok canlı, alaycı parti davetlerine uygun olan Snell Roundhand; 100’üncü Bell (artık AT&T oldu) telefon rehberi için tasarlanmış Bell Centennial; on altıncı yüzyıldan, uzun ve ferah bir canlandırma olan ITC Galliard; ve IKEA’nın sadece Arapça ile Tayca kataloglarında, resmî fontu Verdana’nın ikamesi olarak kullandığı Tahoma hep onun eseri. Kaligraf Gunnlaugur SE Briem’a göre Bell Centennial “Kuğu Gölü balesinde dans edebilecek kurşungeçirmez bir gergedan” ve aynı şey Carter’ın neredeyse bütün işleri için söylenebilir.
Sayfa 74Kitabı okudu
Wittgenstein'a göre bilgi mantıkla sınırlıydı. Russell, odada bir gergedan olmadığına emin olduğunu söylediğinde Wittgenstein bunu kabul etmeyi reddetti. Mantıksal olarak odada bir gergedan bulunması mümkündü. Ardından Russell ona bu gergedanın nerede olabileceğini sorar, ve sandalyelerin arkasına, masanın altına bakmaya başlardı.
Bazen istemeden de kötülüğü dokunur insanın. Ya da kötülüğün
yayılmasına göz yumar. Düşün, şu zavallı Bay Papillon’u da sevmezdin.
Ama ona öyle patavatsızca söylememeliydin herhalde,
Boeuf gergedan olarak geldiğinde, avuçlarının semsert olduğunu...
Sayfa 113Kitabı okudu
Eugene İonesco Gergedan
Gergedanlaşan
insanlardan Sadece Berenger… yani bu gergedan…
yani bu gergedanın insan hali… oyunun sonunda son insan
olarak kalmış tek başına. Ve savaşmaya devam etmek, insanlığı
sürdürmek üzere bir yemin etmiştir.