"Sophronei, gnothi seauton" söyleminin anlamımı, Eflatun'un "fikriyatı" itibariyle, Türkçe'de, "yaklaşık" olarak şöyle ifade ederiz:
"Tanımayı örten iştah ve öfkeden nefs'ini arındırarak, nefs'ine mahsus 'öz'ü' gör.
Sokrat'ın şu iki vecizesi en kıymetli cümel-i hikemiyedendir:
1- Kendini bil! (Gnothi seauton) Yani "en evvel kendi mâhiyetine nazar et" ve "hakikatini bil" demektir. Meşhur Delf Mâbedi ( Le Temple de Delphes) nin kapısı üzerinde yazılı olan bu mühim sözü Sokrates pek beğenmiş ve benimsemişti.
Bu vecize "men arefe nefsehu fekad arafe rabbehu" (nefsini bilen rabbini bilir) hadîs-i şerîfinin* mantûk-i münîfine tamamen muvâfıktır. Tasavvufta adeta bir düstur-ı hikmet olmuş ve bilcümle mutasavvıfîn bunun mânasını şerhetmekle uğraşmıştır.
*<Kaynaklarda kelam-ı kibâr olarak geçen bu sözün senedi yoktur dolayısıyla hadis değildir.>
Erdemin bilgiyle özdeşleştirilmesi Sokrat’la gelen bir yeniliktir. O insanların bilgisizliklerini yüzlerine vurarak kendi kendilerini tanımalarını sağlamak istiyordu.
Bir tapınakta taşa kazılmış olan
"Kendi kendini tanı (gnothi seauton)" sözünü yineleyerek karşısındakileri hep uyarmıştır.