Eğitim Tarihi
Eğitim kavramı literatürde, "bireyi topluma yararlı hale getirme süreci", "bireyde davranış değiştirme süreci" veya "bireyin davranışlarında kendi yaşantısı yoluyla ksıtlı ve istendik davranış değişikliği oluşturma süreci" olarak açıklanabilmektedir. Fakat öğretmen ve adaylarının düşünce ve görüşlerine uygun olarak tanımlaması da mümkündür elbette. Benim eğitim kavramına dair açıklamam ise şöyleydi: "Eğitim; iyi insan olma çabası." Ta ki 
Özgür Eğitim kitabıyla tanışıp eğitim kavramı/olgusu/süreci üstüne detaylı bilgiler kazanıncaya dek...
San Diego doğumlu ve Kızılderili bir aileden gelen, pedagoji profesörü olan 
Joel Spring bu kitabında eğitimin ortaya çıkışını (neden ve nasıl?) ve amaçlarını açıklamıştır. Bu bağlamda Özgür Eğitim kitabı için dünya eğitim tarihi üzerine bir çalışma olduğu söylenebilir.
Temel anlamda kullanılan eğitim kavramı aslında geçmişten bu yana "okul eğitimi" kavramıyla sınırlı kalmıştır. Bu sınır eğitimi aslında ortaya çıkışının da belirtilerinden biridir. Eğitime dair genel inanç "bireysel ve toplumsal özgürlüğü sağlamaktaki ilk amaç/hedef" olsa da aslında durum tam tersi olmuştur.
Eğitim, daha doğrusu -zorunlu- okul eğitimi, toplumun bireylerini, işgörenlerini, paydaşlarını kapitalistlerin iş alanlarında "çalışan" ihtiyacını karşılamaya yönelik oluşturulmuş bir sistemdir. Uzun bir süre böyle sürse de dönemin, çağın aydın ve eleştirmenleri tarafından -kaldırılmasa da- değiştirilmesi istenmiştir. Böylece özgür eğitim anlayışı/kavramı ortaya çıkmıştır. Kapitalistlerin oluşturmuş olduğu bu eğitim sistemi/okul eğitimi "eğiten-eğitilen, alan-veren, ödül-ceza" gibi adlarla ve yöntemlerle sürdürülmüştür. (Esasicilik eğitim felsefesi) Radikal, özgürlükçü fikirlere sahip olanlar da eğitimi çağdaş boyutlara taşıma amacını benimsemişlerdir. Bunların başında 
William Godwin , 
Francisco Ferrer ve 
Ivan Illich gelmektedir.
William Godwin , İngiltereli, Hıristiyan dinine oldukça bağlı olan bir ailede dünyaya gelmiştir. Ailesi Godwin'in kilisede eğitim almasını, dindar olarak yetişmesini ve papaz olmasını arzulamışlardır. Fakat Godwin bunu reddetmiştir. Godwin kendi özgürlükçü düşüncelerini uygulayabileceği bir okul açmak istemiştir ama başarısız olmuştur. Bu başarısızlık sonucunda yazmayı tercih etmiştir. Ülkesinin mevcut iktidarını eleştirdiği yazılar yazmıştır ve yazıları ilk anarşist saldırı olarak kabul edilmiş ve görülmüştür. Yaşamının daha sonraki yıllarında kadının kurtuluşu, özgürlüğü, "eğitim yoluyla" kadının erkeğe köle olarak yetiştirildiği sisteme eleştirel yazılar yazan, bunları 
Kadın Haklarının Gerekçelendirilmesi kitabında birleştiren 
Mary Wollstonecraft ile evlenmiştir. Özgürlükçü ve eşitlikçi dşünceleri daha ileri boyutlara taşınmıştır. Modern devlet, bu devlete yurttaş yetiştirecek milli eğitim sistemi olguları detaylanmıştır. Fakat bu olguların engeli olarak da insan aklının dogmatik olarak denetlenmesi ve bastırılması olabileceğiydi. Godwin'e göre insan gücünün iki hedefi yönetim ve eğitim idi. Az gelişmiş, eğitimin geri kaldığı ülkelere bakıldığında bu görüş halen geçerliliğini korumaktadır. Ayrıca, az veya çok gelişmiş hangi ülke olursa olsun; gelişmişlik bu iki hedefle doğrudan ilgilidir. Siyasal iktidarın uygulamış olduğu eğitim sistemine karşı olan Godwin bu konuda sürekli uyarıyordu ve belirtiyordu:
"Devlet adamları olarak yönetimleri hakları gösteren veriler öğretimlerin temelindeki veriler olacaktır." (Eğitim ve iktidar ilişkisi)
Godwin elbette salt bu görüşlerle kalmaz; vatanseverlik, uluslarası alanda ekonomik ve kültürel rekabet, milli zafer uğruna girilebilecek maceralar gibi kavramların bireye ve topluma az yararı dokunacağını da söyler.
Radikaller, özgürlükçüler modern ve çağdaş eğitim üzerine çalışmalar yapmaya devam ederler. Örneğin Francisco Ferrer , Barcelona'da Modern Okulu kurmuş anarşist eğitimcidir. Fakat bu durum İspanya'nın mevcut hükümeti tarafından "ayaklanma" olduğu şeklinde yorumlanmış ve Ferrer'in idam edilmesine neden olmuştur. Bu idamdan sonra ise ABD'de birçok grup adaletsizliğe karşı ayaklanmıştır. Böylece Ferrer'in modern/özgür okul düşünceleri ilgi görmeye başlamıştır. Bu durum siyasal erk ve eğitim ilişkilerinin ne denli önemli, ciddi ve aynı zamanda tehlikeli olduğunu açıklar. Ferrer: "Çocukların bize hükmeden toplumsal dogmalara göre boyun eğmeye, inanmaya, düşünmeye alıştırılmaları gerektiği için eğitim bugünkünden farklı bir halde olamaz." diyerek dogmatik eğitimin yerine akılcı ve mantıksal eğitimi; eğitimde devrimi, önemini ve gerekliliğini belirtmiştir.
Ferrer'in etkili ama kısa eğitim çalışmasından sonra modern okul sürecine eleştirel görüşleriyle yön veren 
Okulsuz Toplum kitabının yazarı Ivan Illich olmuştur. Illich, çabalarıyla toplumsal sınıf sorununu çözmeye çalışmıştır. Çünkü toplumsal sınıf, toplumsal tabakayı güçlendirir ve bu da eğitimin en yıkıcı özelliğidir. "Okul eğitimi alan daha iyi insandır" düşüncesi varken toplumsal sınıflar arasındaki farklar artar. Zenginler, yoksullara göre çocuklarını daha fazla sürede okul eğitimi aldırabilirler. Sonuç olarak alt sınıflar, üst sınıflara boyun eğmek zorunda -bırakılmışlardır- kalmışlardır. (Eğitimde fırsat eşitsizliğinin en iyi ve ilk örneklerinden)
Eğitimin asıl amaçlarından biri bireyin kendi özgüleştir(ebil)me sürecidir. Radikal eğitimin en önemli parçalarından biri olan kendi kendine sahip olma düşüncesi yasa önündeki politik ve eşitlikle sağlanır. Bireyi inançlar sisteminden kurtarmaya yönelik en eski eğitim planı 
Jean-Jacques Rousseau 'nun 
Émile 'sidir. Bu eserin ardından radikal anlayış oldukça gelişmiştir. Alman anarşistlerden 
Max Stirner -asıl adı Johann Caspar Schmidt- 
Karl Marx ve 
Friedrich Engels gibi isimlerle birlikte Berlin Genç Hegelcilerin toplantılarına katılan yoksul bir öğretmendi. Max Stirner 'in radikal eğitimdeki en önemli ve etkili düşüncesi "kafadaki tekerlek" idi. Bu söylem bireyin sahip olduğu düşünceler yorumunu ortadan kaldıran, bireye sahip olan düşünce şeklinde açıklanabilmektedir. Bu görüşten yola çıkarak "Her eğitilmiş insan özgür değildir" çıkarımı yapılabilir. Böylece modern toplumun en önemli sorunu özgür insanlarla dolu olması gereken toplum, eğitimli insanlarla doldurulmuştur.
Radikal eğitimin oluşum sürecinin olmazsa olmaz parçası olan bilinç kavramı Karl Marx ve Max Stirner ile başlamış olsa da, geliştiren isim 
Paulo Freire 'dir. Freire'nin eğitimde eleştirel bilinç üzerine yazdıklarını anlamak için öncelikle insanlık kavramını anlayabilmek gerekir. Freire'ye göre eğitim insanı insanileştirmelidir. Buradaki insanileşme kavramı Marx'ın ifadesidir.
Radikal eğitimin diğer amacı "cinsel özgürlük"tür. Bu amaçta yer alan iki isim 
Wilhelm Reich ve 
A. S. Neill 'dir. 
Dinle Küçük Adam kitabından tanıdığımız Wilhelm Reich , Freud'un cinsellik üzerine düşüncelerini muhafazakarlık olarak görür ve geliştirmek ister. Çünkü Freud'un temel argümanı "yasa ve düzen"dir. Toplumun yasa ve düzenleri bireyde/çocukta birçok baskıları üzerlerinde hissetmelerine neden olmuştur. Reich radikal görüşleriyle bu baskıların ortadan kalkması gerektiğini vurgular. Cinsel eğitim üzerine yazdığı ilk büyük rapor olan Cinsel Devrim, bireyin cinsel eğitimle cinsel özgürlük kazanıp kendi kendini düzenlemek için araç olmuştur.
Freud'un düşüncelerini eleştiren diğer isim A. S. Neill 'dir. Aslında Neill ve Reich ile tanışmadan önce Neill Freud, Adler, Lane gibi isimlerden çok etkilenmiştir. O sıralarda da hayali özgür okul düşüncesini tüm dünyaya yaymaktır. Bu konuda fabrikalarda okul karavanları yapılmasını istemiştir. Bunun için 
Henry Ford 'a bile yazmıştır fakat amacına ulaşamamıştır. Tüm bunlara rağmen Neill'in çabaları sonuçsuz kalmamış ve Neill, Summerhill'i kurmuştur. Radikal eğitimin en önemli kurumu olan Summerhill, cinsel eğitimin ve özgürlüğün olduğu yatılı bir okuldu.
Tüm bu eğitimci ve düşünürlerin ortaya attığı ve uyguladığı düşünceler hala tartışılmakta ve olumlu/olumsuz olarak eleştirilmektedir. Bunlar gereklidir de. Böylece özgür okul ve eğitim kavramları da bireyin, toplumun, çağın gereklerine uygun olabilsin. Ayrıca söylenebilir ki, eğitimin tam olarak oluşturulması beklenemez; eğitim devrimci çaba ve süreklilik kazanmalıdır.
··
2.943 görüntüleme
kpsszede olduğum için inceleme yazımı 83483849 gün sonra paylaştım...👉👈🥺
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.