ıssız bir yerde yapayalnız bir biçimde yaşamımın sonuna dek kalmamın Tanrı'nın bir kararı olduğuna inanmak için de çok haklı nedenlerim vardı. Bunlar aklıma geldikçe yanaklarımdan aşağı acı gözyaşları süzülüyor ve bazen kendi kendime, Tanrı'nın kullarını niye tamamen mahvettiğini ve onları niye böyle sefil kıldığını soruyor; bu kadar umarsız, terk edilmiş, böylesine sıkıntı içindeyken bu tür bir yaşam için şükretmenin mantıksızlığını düşünüp sitem ediyordum.
Fakat içimdeki bir şey, beni daima bu düşüncelerimi hızla gözden geçirmeye yöneltip kınıyordu. Özellikle de bir gün, deniz kenarında elimde silahım, içinde bulunduğum durum üzerine derin düşüncelere dalmış yürürken sağduyum bana bir de öteki türlü sitem etti: "Tamam, yalıtılmış bir durumdasın, doğru, ama anımsa bakalım, geri kalanlarınız nerede şimdi? Sandalda on bir kişi değil miydiniz? Öteki on kişi nerede? Onlar niye kurtulmadı da bir tek sen sağ kaldın? Sen niye seçildin bir tek? Orada mı olmak daha iyi, burada mı?" Ve ardından denizi işaret ettim. Bütün kötülerin içinde, ne kadar kötülük ederlerse etsinler, iyi bir taraf mutlaka vardır derler.
Ortak suç kavramı
Ortak suç kavramı konusunda kişisel olarak, bir insanı başka bir insanın ya da bir grubun davranışlarından sorumlu tutmanın hiçbir haklı temeli olmadığını düşünüyorum. İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana, ortak suç kavramına karşı kamuoyunda tartışmaktan usanmadım.40 Ne var ki bazen insanları batıl inançlarından kurtarmak için birçok öğretici hile gerekmektedir. Amerikahi bir kadın, "Nasıl oluyor da hâlâ kitaplarınızdan bazılarını, Adolf Hitler'in dili olan Almanca'da yazabiliyorsunuz?" diyerek bana sitem etti. Karşılık olarak, mutfağında bıçak olup olmadığıni sordum, "Evet" yanıtını alınca, ürkmüş, şok olmuş gibi yapıp bağırdım: "Onca katil, kurbanlarının karnını deşip öldürmek için kullandıktan sonra nasıl hålà bıçak kullanabiliyorsunuz?" Sonuç olarak Almanca kitap yazmama itiraz etmeyi bıraktı.
Zaten herkes her zaman her konuda haklı haklı olmayan bir ben varım.
Sayfa 34Kitabı okudu
Ortak suç kavramı konusunda kişisel olarak, bir insanı başka bir insanın ya da bir grubun davranışlarından sorumlu tutmanın hiçbir haklı temeli olmadığını düşünüyorum. İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana, ortak suç kavramına karşı kamuoyunda tartışmaktan usanmadım. Ne var ki bazen insanları batıl inançlarından kurtarmak için birçok öğretici hile gerekmektedir. Amerikalı bir kadın, “Nasıl oluyor da hâlâ kitaplarınızdan bazılarını, Adolf Hitler’in dili olan Almanca’da yazabiliyorsunuz?” diyerek bana sitem etti. Karşılık olarak, mutfağında bıçak olup olmadığını sordum, “Evet” yanıtını alınca, ürkmüş, şok olmuş gibi yapıp bağırdım: “Onca katil, kurbanlarının kanını deşip öldürmek için kullandıktan sonra nasıl hâlâ bıçak kullanabiliyorsunuz?” Sonuç olarak Almanca kitap yazmama itiraz etmeyi bıraktı.
Sayfa 161Kitabı okudu
Bizler içindeki iyiyi korumak için yaşayan askerler gibiyiz. Seviyoruz vermeyi almaktan daha çok. Mutlu olma şeklimiz bu belki. Ama nedendir bilinmez sinsi bir hücremiz var ki o bizi zaman zaman beklenti denilen, sitem denilen kaosa düşürüyor. İşte tam da o zaman - devam mı? - tamam mı? Diye bir ikilem yapışıyor yakamıza. Kim için devam, kim için tamam?
Aslında soru zor cevap basit. Sadece kendi değerlerin ve olmak istediğin kendin için devam. Eylemlerin, hissettiklerin, sevmelerin, özlemelerin, anlam yüklemelerin, önemsemelerin, şefkatin, gözünden akan yaşların, gırtlağında düğümlenen hüzünlerin, herkesin zaferlerine göğüs kabartmaların ve zarifliğin sadece kendinden memnun olman için. Benim nasıl bir kimliğim var sorusuna sırtını koltuğa yaslayıp rahatça, özgürce, dürüstçe ve en asil halinle verdiğin cevap için. Vicdanında çıktığın yolculuklara sadece kendini alabilme konforun için. Şimdi soruyorum sana - Haklı olman neyi değiştirecek?
——Benim haklı olmak için verdiğim insanca mücadelemde birinin onayına asla ihtiyacım olmayacak. Çünkü mücadalem sadece hak için insan kalmak olacak.
Herkesi “sen haklısın” diyerek selamlıyorum.
Sonay Karasu