Hıristiyanın Hıristiyana karşı giriştiği uğursuz savaşın sonrası ise kendi içinde bölünmüş bir imparator hanedanının bünyesindeki uyumsuzluk, oğul babaya, torun dedeye, gasp eden yasal hükümdara karşı savaşırken bir sülaleyi kıskıvrak bağlayan aralıklı bir iç savaştı. Bu uyumsuzluk, İslamın kutsal savaşının birleştirdiği Türklerin ekmeğine yağ sürmüştü. Bu bağlamda Avrupa’yı istila etmeleri bile gereksiz kılınmıştı. Oraya adeta davet edilmişlerdi.
Sayfa 31 - Altın KitaplarKitabı okudu
* İslamın yükselişi Avrasya tarihinde kökten bir dönüşüme damgasını vurdu. Ortaya çıkışından sonra bu din, 100 yıldan biraz daha uzun bir süre içinde bir imparatorluk ve dünya üzerinde daha önce hiç görülmemiş ölçekte bir sosyal ve kültürel birlik oluşturdu. Dünya tarihinde başka hiçbir din bu kadar uzağa bu kadar çabuk yayılmadı. Güney Akdeniz boyunca, İspanya’dan Güneybatı Asya, İran, Orta Asya ve Hindistan’a doğru uzandı. Daha önce büyük ölçüde birbirinden farklı olan ve birbirinden ayrı bulunan kültürleri bir araya getiren ve Akdeniz ile Hint Okyanusu dünyalarını ilk kez bir sistem dahilinde birbirine bağlayan ilk büyük imparatorluk oldu. Sonunda İslam dünyası Güneydoğu Asya, Afrika’nın doğu sahili ve Batı Afrika’nın büyük bölümünü bünyesine kattı. İslamiyet, Çin’le birlikte 1000 yıldan uzun bir süre dünyadaki en önemli uygarlıktı ve bu dünyanın büyük kentlerinin birçoğunu ve en verimli tarımlarından bazılarını içeriyordu.
Sayfa 276Kitabı okudu
* Şiiliğin özellikle Fatımiler zamanında güçlenmeye başlamasından sonra Sünni geleneğin güçlenerek yeniden ayağa kalkmasına yol açan, Sünni olan ve kuşkusuz Şia karşıtı Selçukluların yükselişi olmuştu. Selçuklular bakımından Fatımilere karşı yürütülen dini ve politik muhalefet, bir arada yürüyordu. Bu durum, Sünni faaliyetlerine ve kurumlarına güçlü bir devlet desteği verilerek sağlamlaştırılıyordu. 10. yüzyıla gelindiğinde, İslam’da yer alan iki ana geleneğe paralel olarak başka bir gruplaşma ortay çıkmıştı. Daha kendi başına, daha az örgütlü olmasına karşın uzun vadede büyük bir öneme sahip olmuştu. Sufilik, İslam’ın Hint geleneklerine ait birçok şeyin, özellikle hem Hinduizm’de hem de Budacılıkta geliştirilmiş olan meditasyon tekniklerinin ve guru fikrinin, içerilmiş olduğu büyük ölçüde bireysel ibadete dayalı olan ve mistik bir biçimiydi. Çeşitli Sufi şeyhlerinin etrafında toplanan yarı manastırımsı hankâhlar (tarikat merkezi) gelişti. 11. yüzyılın sonlarına gelindiğinde bazı hankâhlar büyük Sufi pirlerinin türbelerine dönüşmüş ve ziyaret yerleri haline gelmişti. Öğrenciler seçtikleri şeyhe tam bir itaat içinde yaşayan müritlere dönüştüler. Sufiliğe kabul edilme koşulları daha ayrıntılı olmaya başladı ve farklı Sufi geleneklerinin içinden dini kardeşlikler veya tarikat’lar ortaya çıktı. Bunlar İslam davasının kutsal savaşına duyulan gazi bağlılığıyla ilişkili olarak özellikle sınır bölgelerinde giderek önemli olmaya başladılar.
Sayfa 372Kitabı okudu
İslamın yükselişi Avrasya tarihinde kökten bir dönüşüme damgasını vurdu. Ortaya çıkışından sonra bu din, 100 yıldan biraz daha uzun bir süre içinde bir imparatorluk ve dünya üzerinde daha önce hiç görülmemiş ölçekte bir sosyal ve kültürel birlik oluşturdu. Dünya tarihinde başka hiçbir din bu kadar uzağa bu kadar çabuk yayılmadı. Güney Akdeniz boyunca, İspanya'dan Güneybatı Asya, İran, Orta Asya ve Hindistan'a doğru uzandı. Daha önce büyük ölçüde birbirinden farklı olan ve birbirinden ayrı bulunan kültürleri biraraya getiren ve Akdeniz ile Hint Okyanusu dünyalarını ilk kez bir sistem dahilinde birbirine bağlayan ilk büyük imparatorluk oldu. Sonunda İslam dünyası Güneydoğu Asya, Afrika'nın doğu sahili ve Batı Afrika'nın büyük bölümünü bünyesine kattı. İslamiyet, Çin'le birlikte, 1000 yıldan uzun bir süre dünyadaki en önemli uygarlıktı ve bu dünyanın büyük kenderinin birçoğunu ve en verimli tarımlarından bazılarını içeriyordu.