Merhaba gelecek zaman:
Ey bilinmez karadelik
Biz senin mahkûmların
Her an kapısındayız işte
Gönüllü tutsakların...
Sayfa 159Kitabı okudu
*Can çekişen, kendi içine çöken bir yıldız*
-Bir karadelik resmine- bakarken, aslında kendine baktığını fark etti. Bir kara deliğe. Can çekişen, kendi içine çöken bir yıldıza.
KARADELİĞİN ARKASINDAN GELEN IŞIK GÖRÜLDÜ
Gökbilimciler ilk kez bir karadeliğin arkasından gelen ışığı tespit ettiler. Böylece Einstein’ın haklı olduğu bir kez daha kanıtlandı. Araştırmacılar aslında 800 milyon ışık yılı uzaktaki I Zwicky 1 galaksisinin merkezinde bulunan süper kütleli karadelikten gelen X ışınları üzerinde çalışıyorlardı. Ancak karadeliğin önünden gelmesi beklenen X ışını patlamalarının yanı sıra, ilk başta anlayamadıkları bir yerden gelen “ışıklı yankılar” da tespit ettiler. İşin garip yanı, bu ışık patlamaları karadeliğin önünden gelen patlamalardan daha küçüktü, daha geç geliyordu ve renkleri farklıydı. Araştırmacılar kısa süre sonra bu yankıların karadeliğin arkasından geldiğini fark ettiler. Einstein’ın genel görelilik teorisine uygun olarak, karadelik uzayzamanı büküyor ve ışığın karadeliğin etrafında dolaşmasını mümkün kılıyordu.
Sayfa 10Kitabı okudu
EKONOMİ BURCUNDAN
Merhaba gelecek zaman:
Ey bilinmez karadelik
Biz senin mahkumların
Her an kapısındayız işte
Gönüllü tutsakların.
Adalet ortadan kalkınca öylesine güçlü bir saçmalık girdabı oluşuyordu ki bunun karşısında söylenebilecek her sözün anlam ve ciddiyetini bir karadelik gibi yutuyordu.
Sayfa 282Kitabı okudu
Biz yaydan çıkan ok kadar özgür
Nadiren kendimize
Çoğu zaman başkalarına ait
Bir mızrağın hedefi gibi
Bazan hareketli
Bazan sabit
Yarınlara kilitlendik!
Merhaba gelecek zaman:
Ey bilinmez karadelik
Biz senin mahkumların
Her an kapısındayız işte
Gönüllü tutsakların.
Galaksileri inceledikçe her birinin merkezinde dev bir karadelik bulunduğunu gördük. Peki bu karadelikler nasıl meydana gelmiş olabilir? Sorumuza cevap bulmak için kozmik filmi başa sarıp Büyük Patlama’ya kadar gitmemiz gerekiyor.
Büyük Patlama anında ortaya çıkanlar bir çorbaya benziyordu. Sonraki üç dakika içinde kaynayan evren soğumaya başladı. Ama soğuk hali bile 1 milyar derece sıcaklığa sahipti. Bu esnada hidrojen ve helyum çekirdekleriyle birlikte az miktarda döteryum ve lityum ortaya çıktı. Sonraki birkaç yüz bin yıl boyunca genişleme ve soğuma dışında önemli bir şey olmadı. Daha sonraysa sıcaklık birkaç bin dereceye düştü ve elektronlar yavaşladı. Böylece hidrojen ve helyum atomlarının çekirdekleri bu elektronları yakalayıp ilk nötral atomları meydana getirdiler. İşte bu önemli bir gelişmeydi çünkü bu noktadan sonra evren, onu anlayabileceğimiz bir
şekle bürünmeye başladı. Bundan önce elektrik yüklü parçacıklardan oluşan bir çorbaydı. Bu aşamadaysa fotonlar
engellenmeden yol almaya başladıkları için evreni saran sis
kayboldu. Yaklaşık bir milyar yıl sonra, evren sakinleşme evresine geçiş yaptı. Kütleçekim devreye girdi, element yığınlarını bir araya toplayıp gökcisimlerine şekil verdi. Galaksiler, yıldızlar ve ardından gezegenler ortaya çıktı
Sayfa 63
galaksimizin merkezinde bulunan Sagittarius A
kara deliğinin iki ana oluşumla çevrelendiğini de biliyoruz.
Doğusunda bir süpernovanın kalıntıları, batısındaysa mini bir spiral bulunmakta. Süpernova, bir uçtan diğer uca 25 ışık yılı boyunca uzanıyor. İşte o güçlü radyo dalgalarının büyük bir kısmından bu süpernova sorumlu. Batıdaki spiral ise üç kollu. Saniyede 1.000 kilometre hızla dönüyor. İyonize olmuş toz ve gaz bulutlarından oluşmakta. Sagittarius A bu spiralin tam merkezinde bulunan, olağanüstü kütleye sahip bir karadelik. Etrafındaki yıldızlar da onun muazzam
kütlesinden etkilenip çok büyük bir hızla hareket ediyor. Sagittarius A’nın çok yakınında 28 tane yıldız var. Saniyede 5 bin kilometre gibi akıl almaz bir hızla kara deliğin etrafında
dönmekteler.
Sayfa 62