Anarşist Ahlak
Pyotr KropotkinAnarşist Ahlak Gönderileri
Anarşist Ahlak kitaplarını, Anarşist Ahlak sözleri ve alıntılarını, Anarşist Ahlak yazarlarını, Anarşist Ahlak yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.
Gençlik yavaş yavaş zincirlerinden kurtulur, önyargıları üstünden atar, eleştiri geri gelir.
Sayfa 9Kitabı okudu
Bir süre sonra çocuğa Devrim'in korkunçluğundan söz edecekler,...
Sayfa 8Kitabı okudu
Demek ki, iyi ve kötü düşüncesinin dinle ya da mistik bilinçle hiç ilişkisi yoktur; hayvan soyunun doğal bir gereksinimidir bu. Dinlerin kurucuları, filozoflar ve ahlakçılar bize ilahi ya da metafizik mevcudiyetten söz ettiklerinde, her bir karıncanın, her bir serçenin kendi küçük toplumunda uyguladığı şeyi yineleyip durmaktan başka bir şey yapmazlar:
Topluma yararlı mıdır? O zaman iyidir. Zararlı mıdır? O zaman kötüdür.
...
Binlerce benzer olay sayılabilir; iyi ve kötü kavramlarının insanda ve hayvanda ne kadar özdeş olduğunu göstermek için yığınla kitap yazılabilir.
İyi ile kötü arasında ayrım yapmak için Musevi, Budist, Hıristiyan ve Müslüman ilahiyatçılar, ilahi telkinin yardımına sığındılar. Yaban ya da uygar, cahil ya da bilgili, sapkın ya da düzgün ve namuslu olsun, insanın her zaman, yaptığının iyi mi, kötü mü olduğunu bildiğini ve özellikle, yaptığı kötüyse bunun ayırdında olduğunu görüyorlardı; ama bu genel olguya bir açıklama bulamayarak, burada ilahi bir telkin arama yolunu seçtiler. Ardından metafizikçi filozoflar bize bilinçten, mistik buyruk tan söz ettiklerinde, bu zaten bir sözcük değişiminden başka bir şey değildi.
İnsan ne yaparsa yapsın, daima bir zevk elde etmeye çalışır ya da bir acıdan kaçınır.
Nihilist gençliğin, babalarının ahlak öğretisini çöp sepetine attıktan ve tüm ahlak sistemlerini yaktıktan sonra, İncil, "bilinç", "kesin buyruk" ya da faydacıların "özümlenmiş çıkar"larının himayesinde babalarının asla yaşayamadıkları kadar yüksek bir ahlaki gelenek odağını kendi içlerinde yarattıklarını eklemeye gerek var mı?
İşte, "yaşlı dünya"nın önyargılarından vazgeçtiği ve "ne kadar saygıdeğer olursa olsun hiçbir otorite önünde eğilmemek, akıl tarafından ortaya konulmadıkça hiçbir ilkeyi benimsememek" biçimindeki nihilizmin ya da dahası anarşist felsefenin bayrağını açtığı anda Rus gençliğinin düşünce tarzı budur.
''Yoksa, yoldan geçerken ırmağa düşen birinin boğulmasını seyredecek yerde, onu kurtarmak için ben boğulursam daha mutlu olacağıma beni inandırmak isteyen Bentham'ı sevindirmek için mi ahlaklı olmalıyım?
Kant bana, kesin buyruktan, kendi içimden gelen ve bana ahlâklı olmayı emreden gizemli bir düzenden söz ettiği için mi ahlâklı olmam gerekiyor?
Ama bu 'kesin buyruk' niçin benim eylemlerim üzerinde, başka bir buyruktan, arada bir bana sarhoş olmamı emreden buyruktan daha çok hak sahibi olsun? Bir sözcük bu, bir sözcükten başka bir şey değil, cehaletimizi örtmek için keşfedilmiş Tanrı ya da Yazgı gibi bir sözcük!
Ahlâk sorunu, her seferinde yeniden tartışma konusu olur. Dinsel korkulardan kurtulan beyin, "niçin bu ikiyüzlü ahlâkın ilkelerini izleyeyim?" diye kendi kendine sorar. -"Niçin herhangi bir ahlâk gereksin?"
Çocuk ruhu güçsüzdür. Ürküterek ona boyun eğdirmek çok kolaydır; yaptıkları da budur. Çocuğu ürkekleştirirler, ve o zaman, ona cehennem işkencelerinden söz ederler; lanetlenmiş ruhun ıstıraplarını, merhametsiz bir tanrının cezalandırmasını onun önünde överler. Bir süre sonra çocuğa Devrim'in korkunçluğundan söz edecekler, onu "düzenin dostu" haline getirmek için devrimcilerin aşırılıklarını istismar edeceklerdir. Din adamı, ilahi yasa olarak adlandırdığı şeye çocuk daha iyi itaat etsin diye, onu ceza yasası düşüncesine alıştıracaktır; avukat da ceza yasasına daha iyi itaat ettirmek için çocuğa ilahi yasadan söz edecektir. Böylece, gelecek kuşakların düşüncesi, -otorite ve kölelik her zaman el ele yürüdüğünden- hem otoriter hem de köle ruhlu olmayı sağlayan bu dinsel alışkanlığı, çağdaşlarımızda da gereğinden çok gördüğümüz bu boyun eğme alışkanlığını kazanmış olacaktır.
İnsanlık düşüncesinin tarihi, sarkacın yüzyıllardır sürüp duran salınımlarını anımsatır. Uzun bir uyku döneminin ardından uyanma anı geldiğinde, düşünce, ilgili herkesin -yöneticilerin, yasa koyucuların, ruhbanların- onu özenle sarıp sarmaladıkları zincirlerden kurtulur. Bu zincirleri parçalar. Kendisine öğretilen her şeyi sert bir eleştiriden geçirir ve bağrında yetiştiği dinsel, politik, yasal ve toplumsal önyargıların boşluğunu tüm çıplaklığıyla gözler önüne serer. Araştırmayı bilinmedik yollara yöneltir, umulmadık bulgularla bilgimizi zenginleştirir, yeni bilimler yaratır.
