Bize GöreAhmet Haşim

1887-1933 yılları arasında yaşayan yazar/şair Ahmet Haşim’in denemelerinden oluşan eser “Bize Göre”.

Şahsına münhasır bir yazar Ahmet Haşim. Bunu denemelerindeki düşüncelerinden anlıyoruz elbette. Zaten çoğu önemli insanın, yazarın veya sanatçının; çok normal, sıradan insanlar olmasını bekleyemeyiz, diye düşünüyorum. Ahmet Haşim de enteresan duygu ve düşüncelerini korkusuz ve çekinmeden, “kendine göre” dile getiriyor. Bir deneme eseri için çok başarılı bir isim: “Bize Göre”. Baştan kabul ediyor yazar, söylediklerinin tamamen kesin net gerçekler olmadığını. Bize göre böyle diyerek işin içinden sıyrılıveriyor.

Bu bağlamda Haşim’in bazı düşüncelerine katılmayabilir, karşı çıkabilirsiniz, bu çok doğal. Karşınızda enteresan bir yazar var çünkü. Leylekleri, "ay"ı, akşamı çok seven; buna karşın köpeklerden, kargalardan, bahardan, güneşten nefret eden; bir tahtakurusundan cümlelerce “müthiş bir böcek” diye bahsedip, tahtakurusunu yere göğe sığdıramayan, başparmağı en önemli organımız olarak anlatan ve sayamadığım türlü değişik fikirlere sahip bir yazar Ahmet Haşim. Bu kitap, bu değişik düşünceleri bize aktaran bir eser.

Karşıt düşünceler duyduğunuzda “hadi oradan” deyip kestirip atan bir okur değilseniz, ki bir okur asla böyle olmamalıdır diye düşünüyorum, bize yazarının yaşadığı dönemi çok güzel anlatan bu kitabı keyif olarak bir çırpıda okuyacaksınız…

Ahmet Haşim'in gözlemlerini aktardığı, bir gazetenin köşe yazılarını andıran türde bir kitap olmuş. Açıkçası beğenmedim. Ve hatta zaman kaybı olarak görüyorum.

15 yıl aradan sonra yeniden buluştuğumuzda,sıradan şeylere bu kadar güzel tasvirler yaparak her cümledede yüzümde kocaman gülümsemeler oluşmasını sağlayan sevgili Ahmet Haşim...

Seni ne kadar özlediğimi okurken daha iyi anladım...insan sevdikleriyle arasına bu kadar yıl koymamalıymış...

Bu kitabın özellikle "Bize Göre" bölümünü çok beğendim...Ahmet Haşim'in o gün dikkatini çeken şeylerle ilgili yazdığı , duygu ve düşüncelerini anlatan bu cümlelerde kimi zaman hüzün,kimi zaman hayret kimi zaman mutluluk hissettim...
İkinci bölüm kısa Paris seyahatini anlatıyor,o bölümün ilk bölüm kadar etkileyici olmadığını kabul ediyorum...

Ahmet Haşim...Ne güzel anlatmışsın Esnemeyi,Çingeneleri,Fransız Kadınlarını,Baş Parmağı...40 derecelik ateşin bile,ne kadar güzel yönleri varmış...

Kısacık,hemen okunan ama okudukça içinizi ısıtan cümlelerle dolu bir kitap...

Ahmet Haşim'in musiki tarzında ağır şiir dilinin tersine sade anlatımlı denemelerini topladığı eser oldukça hoş ve değerli.Kitapta 42 ayrı hikaye bulunuyor.
Bunlar;

Bir Teşhis
Kürk
Süleyman Nazif’in Mezarı
Hemen Her Sabah
Dergiler
Şehir Dışı
Eleştirmen
Sinema
Çingene
Ahmet Hikmet
Kelimelerin Hayatı
Dilenci
Basit Bir Mesele
Kargalar
Bir Fikir ve Bir Tartışma
Yeni İstanbul
Kutup Faciası
Üslup Hakkında Bir Düşünce
Üstad
Yaz Kokusu
Esnemek
Deniz Kenarında
Leylek Kırk Derece
Müthiş Bir Böcek
Gece Gezintisi
Ay
Gazi
Bir Faziletin Değeri
Kış
Seyahate Çıkan Adamın Duydukları
İlk İzlenimden Sonra
Yaprak ve Çiçekler İçinde Bir Şehir
Paris Sabahı
Bir Rahibin Nasihati
Hayvanlar Arasında
Paris
Paris Kadını
Sebze Yiyiciler
Neşesiz Paris
Üniversite Şehri
Siegfried
Bir Akşam Sohbeti
Geleceğin Mimarîsi
İkdam, 19 Kasım 1928
Pislik ve Temizlik

Kitap, Ahmet Haşim'in 1928'de İkdam Gazetesi'nde yazdığı yazılarından oluşur. Süleyman Nazif'ten, Ahmet Hikmet'ten ve konusuz edebiyattan, Cenab Şehabettin'den,dönemin dergilerinden ve şairlerinin başarısızlıklarından, İstanbul'dan, eski ve yeninin çatışmalarından, dinlenmek için gittiği Paris'ten ve yeni ortaya çıkmış birkaç edebî akımdan bahseder. Ahmet Haşim'in meşhur akşam ve karanlık sevdası burada da kendini hissettirmiş. Şu satırları örnek göstermek yeterli olur sanırım: "Güneş, bütün gün, insana doğru fakat acı şeyler söyleyen bir arkadaştır. Onun ışığında eğlenmenin ve mutlu olmanın hiç imkânı var mı? Nihayet akşam oldu. Karanlık bastı. [...] Artık her şeyi açıkça görmek ıstırabından kurtulmuştuk."
Birkaç saatte okunabilecek hacimde ve akıcılıkta bir kitap. Yer yer eleştirel ve iğneleyici bir dil kullanılmış. Bazı kısımları öylesine yazılmış hissi uyandırsa da döneme tanıklık eden biriyle sohbet niteliğinde bir eser.

İkdam Gazetesinde yayınlanan denemelerini bu kitapta toplayan Ahmet Haşim günlük hayatıyla ilgili bir çok konuda yazdığı denemeleri yer alıyor. Gözlemlerini, fikirlerini, deneyimlerini paylaşıyor. Aynı zaman da yurt dışı seyahatlerine de yer veriyor.

İlk başta anlatış tarzını tuhaf karşıladığım kitap, genel olarak Ahmet Haşim'in döneminde yaşanan olaylara kendi kaleminden öznel tepki ve yorumlar içeriyor. Dönemini ve fikirlerini merak edenlere tavsiye edebilirim.

Ahmet Haşim'in şairliğini zaten çok beğenirim bununla beraber düz yazılarında da şiirsel bir dil kullanır. Bize Göre eserini ilk kez bölümüm gereği dersten geçmek için okumuştum . Ancak daha sonra bazı bölümlerini tekrar tekrar okudum ve her seferinde ayrı bir tat aldım. Eserde kırk iki adet çeşitli başlıklar altında fıkra türünde yazı bulunuyor . Haşim'in hayata dair düşüncelerini merak edenler ve aynı zamanda şiirsellikten vazgeçemeyeler bu eseri okumalı.

Bir seyahat, daima alışılmış hayatın düzlüğü dışında, olağanüstü maceralar fikrini gerektirir.
Zannedilir ki ufuklarımızın ötesi bambaşka alemlerin eşiğidir. Güneşin battığı yerde, bulutlardan saraylar kurulduğunu, erguvandan kaleler yükseldiğini, ateşten caddeler açıldığını, zümrüt veya yakuttan tavuslar horozlar dolaştığını görenler, kendi hayatlarından artık tat almaz olurlar ve ufukların arkasında benzersiz bir cihanın saklandığını zannederek, bu alemin hasretini koyulurlar...

Bu acı bir kuruntudur...

Haşim'in nesirleri ve şiirleri arasında dağlar kadar fark vardır. Her ikisi de ayrı bir tada sahiptir. Ben keyifle okudum. İlle de derecelendirme yapmak gerekirse (ki bu yanlıştır çünkü Haşim, bizzat kendisi şiir ve nesrin birbirinden çok farklı olduğunu söyler. Katılıyorum buna) Şiirin bende yerini düşündüğümde daha keyif vericidir. İncelememi Tanpınar'ın Edebiyat Üzerine Makaleler kitabında yer alan bir tespitiyle sonlandırmak istiyorum:
"Bazıları onun nesirlerini şiirlerine tercih ediyorlar. Bu, yaprağı meyveye tercih etmeğe çok benzeyen bir zevk hatasıdır ki, tashihe bile değmez."

Arada bir güzel sözler söylemek maksadı ile, kadınları da topa tutarak ve açıkça onların gayretlerini 'güzel sözler eşliğinde' küçümseyerek (Bakınız: "Erkeği, seve seve ölüme yollayacak derecede cinsi bir üstünlük ve güce sahip olan kadının erkeğe, yani kendi esirine denk olmak ve benzemek için yaptığı bütün o boğazlanırcasına gayretlerin sebebi delilikten başka ne olabilir?") oluşturulmuş bir takım denemeler silsilesi.

Canım pek bir sıkıldı, "Aşık, yüz bulmayan adamdır." dedim de 'acılarıma merhem buldum bu denememle de' kitabı. Muhakkak ki güzel söz söyleme yeteneğine sahiptir Ahmet Haşim, buradan da anlaşılır; ancak şu içeriğe insan söyleyecek ne bulabilir, bilmiyorum. Biri "zaman kaybı" diye nitelemişti de, "Allah Allah, niye öyle demiş ki?" diye kısa bir an düşünmüştüm. Fakat pek bir haklıymış.

Bir siyasimizin edasıyla "Ben buna cevap veremedim," dercesine, "Ben buna ne desem bilemedim," diyorum, yine de keyifli okumalar dilerim.

Türk edebiyatının büyük şairlerinden olan ve kendisine aynı zamanda "Akşam şairi " denilen Ahmet Haşim'in deneme türünde vermiş olduğu güzel bir eser.Konu başlıklarından oluşan ve okuyucuyu sıkmayan güzel bir eseri kaleme almış gerçekten .Okunmaya değer