II. Meşrutiyet vatandaşlığı, Cumhuriyet vatandaşlığının iki damanını yaratır. Fransızvari siyasal ulus ve vatandaşlık anlayışıyla Almanvari organik ulus yaklaşımın eşzamanlı birlikteliği, II. Meşrutiyet okullarında öğrenim görmüş Cumhuriyet eğitimcilerinin ileriki yıllardaki belli başlı açmazını oluşturacaktır.