Tarih şuuru, bizim vermeye çalıştığımız gibi siyasî tarih öğreniminden ibaret değildir. Kusursuz süpermenlerle, kara giysili kötü adamların hikâyesi de değildir. Sadece başarılardan, zaferlerden ibaret değildir. Zaferlerdir ama aynı zamanda yenilgilerdir. Başarılardır ama aynı zamanda felâketlerdir. Yalnız şan şeref değil aynı zamanda ıstıraptır, acıdır. Tarih şuuru bürokrasi değildir; insandır.