Lev Tolstoy,Anna Karanina'yı bitirdikten yaklaşık on yıl sonra bu uzun öyküyü kaleme almıştır.
Tolstoy'un bu uzun öyküsünde onu bir mizojen olarak deliliğin sınırlarında dolaşırken okuyoruz. Anna Karanina'yı takip eden eserlerde hep aynı sorunsal eserlerine etki eder ve Tolstoy farklı eserlerinde farklı kahramanlara benzer bir son yazmaktan geri kalmaz.
Schopenhauer -Aşkın Metafiziği adlı eseri ile ilgi kuracak olursak "irade"kavramı Şeytan 'da içsel karmaşaların yaşandığı çok derin bir yerdedir. Bana göre Tolstoy'un iradesi bir kaçış iradesidir. Stepanida olmadığı anlarda onu uzaklara göndermek isteyen irade onu gördüğü anda kahramanımızı peşinden sürüklüyor.
Kitapta belirtildiği gibi Şeytan'ın iki sonu var. Doktorların kahramanımızın deli olduğuna dair görüş birliğine Tolstoy ilahi bakış açısı ile müdahale ederek karşı çıkıyor.Özetle "O deli değildi."diyor.
Bu iki son da iki saatlik bir okumanın sonunda sizi bı süre daha oyalamaya yetecek kadar düşündürücü. Yevgeni'nin kendi üzerindeki hakimiyetini kaybederek hastalanması yaşadığı çaresizlik şeytana uymaktan kurtulmak için aradığı yollar..Delilik, aşk ya da irade, tüm bu kavramların tekrar sorgulandığı psikolojik,felsefik derinliği olan bir o kadar sade, çıplak bir anlatıma sahip bu öyküyü okunduktan sonraTolstoy,bana yine aynı şeyi düşündürüyor. Yevgeni Irtenyev belki de deliliğin sınırlarında dolaşan bir mizojenden başkası değildi.
Keyifli okumalar..
