Dünyaya din ve bilim penceresinden bakmayı Aristo muhteşem izah etmiştir.
Bir varlığa, olaya dört cihetten bakılır. Aristo, eşyanın hakikatini anlamak için 4 nedensellik var der:
Örneğin bir elmayı ele alalım;1. Elmayı meydana getiren nedenler nelerdir? Bu soru elmanın maddi özelliği ile ilgilidir. Bilimin konusudur. Tohum, toprak, su, ışık, hava, fidan ve ağaç sonrası meyve vermesidir. Elmanın rengi nasıl oluyor? Şekerini nereden alıyor? İşte bu sorular dinin değil, bilimin sahasıdır (maddi neden).2. Elmayı diğer meyvelerden ayıran özellikler yani şekli hali. Bu da dinin değil, aklın ve bilimin sahası (şekli neden).3. Elmayı kim yapıyor? Burada din de sahaya giriyor. Tefekküre kapı açıyor (öznel neden).4. Elma neden var? Bu elmanın yaratılış amacı ve hikmeti ile ilgilidir. Hem dinin hem bilimin sahasıdır. Çünkü dinlere inanmayan, Allah'a inanmayan bir bilim adamı da elmanın varlık nedenini açıklayabilir (amaçsal neden)
Sayfa 82 - Destek Yayınları, 1. Baskı, Mart 2022·Kitabı okudu
Dört yüzyıl önce normal-ötesi şeyler, bugün büyük ölçüde bilim olan şeyleri kapsamaktaydı. Normal-ötesinin yazgısı budur; zamanla bilime dönüşür, normalleşir. Yahut bilimsel yöntemin titiz incelemesi ile dosdoğru yok olup gider.
Ve bu müthiş sayıdaki dünyalar, evrenin müthiş engin ölçümü, kanaatimce hemen hemen hiçbir din tarafından, yüzeysel olarak bile, göz önünde bulundurulmamıştır; özellikle de hiçbir Batı dininde.