Allah Resûlü'nün diğerkamlığa (altruism)552 verdiği öne- mi belirten sözlerini nakleden Enes b. Malik (R.A.) diyor ki: "Resûlullah şöyle buyurdu: "Hiçbiriniz kendisi için arzu etti- ğini kardeşi için de istemedikçe (kâmil bir şekilde) îmân et- miş sayılmaz.
Bu konuda, Fromm'un görüşleri ile bu hadîsin anlamı ara- sında bir
"Bir sefer esnasında idi ki, Resûlullah halkın toplandığını ve birini güneşten gölgelediğini gördüğünde sordu: "Bu adamın zoru nedir?" Asháp: "Oruçludur, yâ Resûlullah!" dediler. Allah Resûlü: "Seferde (böyle meşakkatle) oruç tutmak (fazîletli) ibadetlerden değildir," buyurdu."
Buhari,Savm,36
Peygamberimizin sünnet dediğimiz davranışlarını hayata geçirmek "esmanın bende yansımasına niyet ediyorum" demektir.
Bil ki, sebepler tasarruf-u kudretin bir perdesidir. Çünkü izzet ve azamet, sebepler perdesini iktiza ediyorlar. Lâkin tasarruf eden ve iş gören kudret-i samedaniyedir. Çünkü tevhid ile celal, böyle isterler.
İbådet: "mükellefin nefsinin arzusu hilafına bile olsa Rab- bini tazim için yapmış olduğu davranışa denir.
(Seyyid Şerif Cürcani, Ta'rifat, el-Müfredat fi Garibi'l-Kur'an)
Yürekteki acıları ancak o yüreği yaratan giderir. İnsana O sekînet verir. Onunla zindanlar bostan; onsuz bostanlar zindandır.
Metinler, şerhler, haşiyeler, talikler, tefsirler edeple yazıldı. Halkalar edeple konuldu, âlimler kürsülere edeple kuruldu. Sayfalar edeple çevrildi. Ayetler, edeple tilavet edildi. Hadisler, edeple okundu. Hoca, dersi edeple takrir etti. Meseleler edeple anlatıldı. Talebe, edeple yürüdü. Ömürler edeple geçti. Edeple yaşayanlar can emanetini edeple teslim etti. İnsan hayvandan, mü'min kâfirden edeple ayrılır.
Müslüman âbid, zâhid, muttakî bir kuldur. Buna rağmen ibadetlerine değil, Allah Teâlâ'ya güvenir.
Çünkü iman o günler pahalıydı, iman o günlerde elde taşınması gereken kızgın bir kordu, iman o günlerde yoluna birçok şeyin feda edilmesi gerektiği önemli bir değerdi.
Ebul Hasan ül-Zencanî (rehimehullahu) der ki. «İbadet binasının te-meli üç direk üzerinde oturur. Göz, kalb ve dil. Gözün ibadeti, ibret al-makladır. Kalbin ibadeti, düşünmek ve duymakladır. Dilin ibadeti ise doğru konuşmak ve Allah'ı zikretmekle olur. Nitekim ulu Allah şöyle bu-yurur
