Aşkın aşıkları...
Nurettin Topçu: "Filozof Paliard'ın dediği gibi, "zenginliğin ve şöhretin aşıkları vardır, ilmin aşıkları, güzelliğin aşıkları vardır, bir de aşkın aşıkları vardır. Ve hepsinde gördüğümüz, onları pençesinde tutan mütehakkim hayâllerden başka her şeye karşı bir kayıtsızlık bir anlayışsızlık, bir asabiyet"...
Salih Mirzabeyoğlu, 
İman ve Tefekkür, sh 176, 3.Levha, -İrâde davası- (İnsanda İrâde), İBDA Yayınları
AŞK ve IZDIRAB...Nurettin Topçu: "İnsanlığın irâdesi ızdırabın eseridir!" dedik.
Izdırab, bizi kâinatta ufak bir parça olmaktan çıkararak kâinatın bütünü hâline koyuyor. Buna aşk diyoruz. Izdırabımız aşkın eseri değil, aşk sonsuz ızdırabımızın çocuğudur; onun kendisine bir mevzu bulmasıdır; varlıklardan birine bağlanarak kendindeki taşkın denize bir sükûn, muvakkat bir istirahat aramasıdır..."
Salih Mirzabeyoğlu, İman ve Tefekkür, sh 176, 3.Levha, -İrade davası- (İnsanda İrâde), İBDA Yayınları
DURKHEİM, ZİYA GÖKALP ve TURAN HAYÂLİ...Nurettin Topçu: " 
Emile Durkheim, içtimâî akılcılığı içinde, hislerle irâde gibi insan ruhunun asıl özlü unsurlarını inkâr ettikten sonra aklı da içtimâî zaruretlerin bir neticesi olarak kabul etmekle, ferdî ruhu bütünüyle ortadan kaldırmış, onun yerine kendi Allahlaştırdığı cemiyeti koymak suretiyle ferd için her türlü ideal imkânını ortadan kaldırdı. Bu Yahudi ahlâkından ilhâm alarak içtimâî realiteye boyun eğmeyi ahlâk ideali hâline getiren 
Ziya Gökalp, son nesillerimizin ideal üretmekten aciz ve bitkin ruhunun mesulleri sayılır. Onun ideal yaptığı Turan hayâli de, muhtevası olmadığından kalbimizle kafamızdan kuvvet dileyen, ferde fedakârlıklar teklif eden gerçek meseleler bulunmadığı için, çocuk rüyası hâlinde zihinlere sunularak sade muhayyile macerası hâlinde kalmış bir davadır. Anadolu'da büyük millet yapmak, bu ülkede 9 asırdan beri yaşayan milleti korumak ve yaşatmak davası, irâdemizle alâkası olmayan yabancı davaların sahipleri tarafından unutturulmuş ve değersiz hâle konmak istenmiştir. Filhakika cemiyetin bazen cellatlar eliyle kendisine teklif ettiği vazifeyi yapmak için, Ziya Gökalp'in tâbiriyle "gözlerini kapayan adam"ın hayat ideali böyle bir rüyadan başka bir şey olamazdı. Fakat uyuyan adam, daima uzak ve yabancı diyarları sayıkladığı gibi, ruhları ıstırabımızdan uzaklarda dolaştıran bu rüya davasının karşısına antitez hâlinde yine bir yabancı dava çıkarıldı. Marksizm ve tezahürleri, vesaire...
Salih Mirzabeyoğlu, İman ve Tefekkür, sh 168-169, 3.Levha, -İrade davası- (İrâde Davası II), İBDA Yayınları
REALİSTLER ve İRÂDE...Nurettin Topçu: "(...) Benlikten ayrılan nazarî bir hürriyetin varlığı sadece vehimden ibarettir. Belki benliğin dıştan gelen tesirlere karşı aldığı bir vaziyet, onları bir karşılayış tarzı vardır. Bu karşılayış bakımından insan ruhlarını "realist" ve "idealist" olarak birbirine zıt iki gurup hâlinde ayırabiliriz. Realist ruhlar,
İRÂDE ve ŞAHSİYET...Nurettin Topçu: "Hafızam zayıflayınca şahsiyetim değişmiyor. Dış dünyadan gelen tesirleri karşılayışımdaki başkalık ise, şahsiyetimin gerçek alâmetidir. Benlik denilen muazzam sırra işte burada rastlıyoruz. Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır gibi, herkesin kendine göre bir duyuş tarzı vardır."
Salih Mirzabeyoğlu, İman ve Tefekkür, sh 166, 3.Levha, -İrade davası- (İrâde Davası II), İBDA Yayınları
İRÂDE. İNSAN VARLIĞININ CEVHERİ...Nurettin Topçu: "Hareket felsefesini kuran 
Maurice Blondel, "var olmak, istemek ve sevmektir!" diyor. İstemek, yâni irâde, insan denilen "sübjektif-enfüsî" varlığın cevheridir. Biz, insan ruhunun özel yapısını fikirler dünyasında, mücerret aklın kâinatında aramayacağız. Ruha yaklaşmak için bu mıntıkadan daha derinlere inmek lâzım. Kâinattan ayrılan ve asıl bizim olan ruh, kendisinde tam mânâsıyla "sübjektivite-enfüsîlik" taşıyan varlık, duygu ile irâdenin dünyasında kendini gösterir. Duygularımız, tabiatla cemiyetten bize gelen tesirlerdir. İrâde ise, bizim dış dünyaya karşı koyduğumuz iç kuvvettir..."
Salih Mirzabeyoğlu, İman ve Tefekkür, sh 164-165, 3.Levha, -İrade davası- (İrâde Davası II), İBDA Yayınları
İDARE EDEN: İRÂDE...Nurettin Topçu:
- Aşk ve ölüm kutupları arasında akıp giden hayatımızın idare edicisi fikirlerimiz değil, irâdemizdir..."
Salih Mirzabeyoğlu, İman ve Tefekkür, sh 164, 3.Levha, -İrade davası- (İrâde Davası II), İBDA Yayınları
İRÂDE ve İNSANIN KİBRİ...Nurettin Topçu: "Hakikatte irâde birdir; o, istek hâlinde âleme yaygın kudretin bizdeki adıdır. Aslında kendi kendini isteme hâlindeki varlığın adı olan bu âlemşümûl irâdeyle biz, iştirak hâlinde yaşıyoruz. Benliğimizde bulunan irâdeyi âlemin irâdesinden, daha şahsî ve tam adı ile Allah'ın irâdesinden ayırıp onunkine denk bir kudret gibi düşünmek, zavallı insanlığımızın aczinden fışkıran bir kibirden başka bir şey değildir... Hakikatte çarpışan kudretler yok; âleme yaygın irâde ile bizim ona iştirak eden ruh yapımız vardır..."
Salih Mirzabeyoğlu, İman ve Tefekkür, sh 164, 3.Levha, -İrade davası- (İrâde Davası II), İBDA Yayınları
İRÂDE ve DUYGULAR...Nurettin Topçu: "Duyguların kaynağı her ferde göre değişmektedir. Egoist-bencil kaynaktan gıdalanan duygular, insanda hayvanî bir hayat ve süflî bir irâde yaşattıkları hâlde, diğergam (başkalarına, aileye, millete ve insanlığa çevrili) kaynaklardan gıdalanan duygular, insanı yükseltiyor ve irâdeyi değerlendiriyorlar. İlim, sanat ve ahlâk kaynaklarından gıdalanan duygular insanı ideal bir düzene yükseltiyor ve gerçek mânâsı ile insanlaştırıyorlar. Dine tırmanan irâde ise, irâdelerin gerçek sahibi olan Allah'a yönelmekle sonsuzluğun irâdesini kazandıran duyguları yaşatıyor. Allah, en büyük irâdedir. Dinî irâde, bizi sonsuz kudretin irâdesine iştirak ettiriyor. Dinde kurtuluşun, selâmetin ve İslâm'ın asıl mânâsı budur..."
Salih Mirzabeyoğlu, İman ve Tefekkür, sh 163-164, 3.Levha, -İrade davası- (İrâde Davası II), İBDA Yayınları
ZIT KUVVETLER ve İRÂDE...Nurettin Topçu: "İrâde, içimizden dışa çevrilen itici kuvvetlerle, frenleyici kuvvetler arasında şuurlu bir denkleşmedir. Ondaki muvazeneyi sağlayan, ferdin yaşadığı duygularla, ferde dışarıdan yüklenen emirler ve tazyiklerdir. Duygular, itici kuvveti harekete geçirir, emirler ve tazyikler frenleyici kuvveti idare ederler. Bu iki zıt kuvvetin ortasında hareketlerimiz meydana gelmektedir..."
Salih Mirzabeyoğlu, İman ve Tefekkür, sh 163, 3.Levha, -İrade davası- (İrâde Davası II), İBDA Yayınları
VAROLMAK İRÂDESİ...Nurettin Topçu: "Hayatımızın sonuna kadar sürekli olarak yokluğa karşı koyan, varolmak iradesidir. Varolmak, esasında gözleri bağlı ve yönü belirsiz, kaynağı bilinmeyene itilmesinden başka bir şey değildir. Aynı zamanda varlığın tasdiki olan isteğin dönüştüğü, ideal gayeyi bir "determinizm-muayyeniyetçilik" çerçevesi içine almak imkânsızdır.
Bilinmeyen bir kaynaktan sızarak bilinmeyen ideale doğru insanı sürükleyen bu VARLIK HAREKETİ'ne irâde diyoruz; insan, bu irâdeden ibarettir. Bilgi onun aydınlığı, duygularsa onu ateşleyen kıvılcımlardır..."
Salih Mirzabeyoğlu, İman ve Tefekkür, sh 162-163, 3.Levha, -İrade davası- (İrâde Davası II), İBDA Yayınları
VAR OLMA İSTEĞİ...
İmam Gazali Hazretleri şöyle buyuruyor:
- "Allah'a olan bağlılık ve aşk, insanın kendi varlığına olan sevgisindendir, var olma isteğidir..."
Salih Mirzabeyoğlu, İman ve Tefekkür, sh 162, 3.Levha, -İrade davası- (İrâde Davası II), İBDA Yayınları
İNSAN OLMAK KADERİMİZ...
- "Hakikate mutlak aykırı söz söylemenin mümkün olmaması" gibi, mutlak kararsızlık da yok; İNSAN OLMA KADERİMİZ...
Sayfa 153 - 3.Levha, -İrade davası- (İrâde), İBDA YayınlarıKitabı okudu
HAYAT: TERCİHLER ve KARARLAR...
- "İmân'ı, aslî hakikatine ve herkesin doğrusu kendisine olarak mevzuuna tahsisen kullansak da kullanmasak da, neticede aslî hakikatine ve diğerine nisbetle kendi doğrusuna göre küfür de, tıpkı "biçimsizlik biçimi" gibi, imân belirtir... HAYAT TERCİH'lerden ve KARAR'lardan ibarettir..."
Sayfa 153 - 3.Levha, -İrade davası- (İrâde), İBDA YayınlarıKitabı okudu
İRADE, İMÂN ve AKSİYON...
- "İmân ve aksiyon" diyoruz... Her ne kadar birbirinden ayrı keyfiyetler olsa da, aslında imân vücud bulduğu yerde kuvve olarak aksiyon da onun içindedir. Güneşten bahsedince, ışığının da olması gibi bir tabiîlik...
Sayfa 153 - 3.Levha, -İrade davası- (İrâde), İBDA YayınlarıKitabı okudu