MELAYÊ CİZÎRÎ (1570-1640)
Kendisinden sonra gelen edebiyatçıların birçoğunun üzerinde ciddi etkiler bırakan, klasik Kürt edebiyatının yeri sarsılmaz ekollerinden
biri olan Melayê Cizîrî, Cizre ilçesinde doğmuştur. Doğum ve ölüm tarihi ile ilgili farklı görüşler vardır.
Sayfa 124Kitabı okudu
Klasîkên heri mezin ên Kurdan
Eliyê Herîrî (1425-1490)
Mela Ehmedê Bateyî (1414- 1495)
Melayê Cizîrî (1570-1640)
Feqê Têyran (1590-1660)
Û Ehmedê Xanî (1651-1707)
Sayfa 10
Ney tine Tebrîz û Kurdistan li ber hukmê te bin
Sed wekî şahê Xorasanê di ferwarê te bî
Melayê Cizîrî (1570-1640)
6:
Zamandan şikâyet etme suretiyle
Kitabın bu dille yazılmasının sebebi
Ve bu zamanda yaşayan insanlara serzeniş
Ki sanat görgüsü ve cehalet ayıbı
Birdir onların nezdinde
*
*
Ey Xanî, sen ki yetkinlikten yoksunsun
Sayfa 46Kitabı okudu
Melayê Cizîrî
Agahiyên ku gihîştine min, nîşan dide ku Melayê Cizîrî -bi texmînî- di navbera salên 1570 - 1640 an de jiyabû. Ew ji deverên Cizîra Botan bû. Wî li Baxdayê ziman, felsefe, edebiyat û astronomi xwendibû. Ew hozanê wê demê yê Cizîra Botan Omaddîn bû, dilê wî ketibû keça Mîr û pê re zewicîbû.
Sayfa 75 - ithaki
DİĞER KLASİK KÜRT EDEBİYATÇILAR
Alexander Jaba kitabında sekiz Kürt şairinden söz ediyor. Jaba’nın sözünü ettiği şairler Elî Herîrî (1010-1078), Melayê Cizîrî (1570-1640), Feqiyê Teyran (1590-1660), Melayê Batê (1417-1491), Ehmedê Xanî (1651-1706), Îsmaîlê Bazîdî (1654-1709), Şeref Xanê Hekarî (1682-1748) ve Murad Xanê Bazîdî (17361778)’dir.
MELAYÊ CİZÎRÎ (1570-1640)
Melayê Cizîrî yaşamının neredeyse tümünü, Cizre’de Medresa Sor’da öğrencilerini eğiterek geçirmiştir. Şiirlerinde, Medresa Sor temasını da işleyen Cizîrî ile bu medrese arasında özel bir ilişki olduğu görülür. Melayê Cizîrî’nin çağdaşı, II. Mîr Şeref tarafından inşa edilen bu medrese, son yıllarda restore edilmiştir. İddiaya göre uzun yıllar Cizre dışında sürgün hayatı yaşadıktan sonra Cizre’yi ele geçirmek üzere yola çıkan II. Mîr Şeref, şehri ele geçirdikten sonra şehre ilk giriş yaptığı noktada bu zaferin anısına bir cami inşa eder. Medresa Sor, bu camiyle birlikte inşa edilerek Melayê Cizîrî’nin hizmetine sunulur.
MELAYÊ CİZÎRÎ (1570-1640)
Şiirlerinde sufist bir anlayışı öne çıkaran Cizîrî, güzelliği Allah ile bütünleştirir, evrenin Allah’ın güzelliğini yansıtan bir ayna olduğunu ifade eder. Şiirlerinde güzellik ve aşkı birlikte yorumlayan Cizîrî, başat temalarından biri olan Selma’ya duyduğu aşkı içindeki öz ile bütünleştirmiştir. Birçok araştırmacı bu yönüyle Cizîrî’yi Mevlana ve Hafız gibi tasavvuf edebiyatının önemli şairlerine benzetir.