Ivan Illich endüstriyel toplumu en esaslı eleştiren düşünürlerin başında geliyor. Okulsuz toplum kitabında okulun aslında hangi amaçlara yönelik kullanıldığını, aslında neden olmaması gerektiğini bazı başlıklar altında anlatmış. Illich okulu bir sektör olarak, belli kesimlerin bazı çıkarlarını koruyan bir dünya olarak resmetmiş. Okulu adeta statükonun korunması için ortaya koyulmuş bir sistemler bütünü ya da bir araç olarak değerlendirmiş.
Illich okulların faydasız olduğunu değil okulların bizzat zarar olduğunu söylüyor. Bunu da şöyle açıklıyor: Okulun belli bir müfredatı var. Bu müfredat doğrultusunda okulların belli, sabit bir eğitim vermesi gerekiyor. Ama öğrencilerin ilgileri, ihtiyaçları yetenekleri vardır. Bu müfredat doğrultusunda gidildiği için bu çocukların yetenekleri, ilgileri öğrenmek istedikleri tamamen yok sayılır diyor. Çocuğun bir yeteneği varsa bunu gerçekleştirilmesine yönelik okul bir engel olur diyor.
Kitaptan yaptığım çıkarımlar doğrultusunda okul kurumunun kaldırılmasındansa ezberci sistemin yok olması gerektiğini düşünüyorum. Çocuklarımıza dayatılarak, belli deneyimlerden mahrum bırakılarak, kısıtlanarak verilen bir eğitim yerine yine okulda; çocuklarımızın ilgilerine, yeteneklerine, meraklarına göre daha çok deneyimlemelerini sağlayarak, hareket alanlarını kısıtlanmadan, daha özgür, daha pozitif bir yaklaşımla hayatın içinde bir eğitim verilirse çağımıza çok daha gerçekçi bir çözüm getireceğimize inanıyorum.
