Plüton’u Öldüren Gezegeni Bulmak
Eris'i keşfeden Neptün-Ötesi Cisimler avcı ekibi, Mike Brown, Chad Trujillo ve David Rabinowitz'den oluşmaktadır. Eris'i 2003 yılında, Güney California'daki Palomar Gözlemevi’ndeki 1,2 metrelik Samuel Oschin teleskobunu kullanarak yaptıkları dış güneş sistemi cisimlerinin sistematik araştırmasının bir parçası olan gökyüzü incelemesi sırasında görüntülediler. Bir Neptün-Ötesi Cisim olma olasılığı bulunan bir gökcismi kadar hızlı hareket etmediğinden, Eris'e işaret konmadı. En sonunda ekip verilerini incelediğinde ortaya çıktı. Cismin yörüngesini hesaplamak ve uzaklığını anlamak için takip gözlemleri yaptılar. Ekip Eris'i keşfettiğinden emin olunca, bunu diğer iki gezegenin (Haumea ve Makemake) keşfiyle yaklaşık aynı zamanda, 29 Temmuz 2005 tarihinde duyurdu. Gökyüzünün arka taraflarında oldukça yavaş hareket ettiğinden Eris'i bulmak çok uzun zaman aldı. Veri analizleri ve detaylı gözlemler Eris'in sadece Plüton'dan daha büyük olduğunu ortaya çıkarmakla kalmadı, bir de uydusu olduğunu gösterdi. Gezegene, Yunan ihtilaf ve uyumsuzluk tanrıçasının adı verildi; astronomların Plüton'u artık bir gezegen olarak değerlendirmeyip Eris'le birlikte cüce gezegen olarak sınıflandırmalarına sebep olan büyük çekişmeler düşünüldüğünde bu isim ona mükemmel uymuş görünüyor
Sayfa 206Kitabı okudu
İlk Yunan gökyüzü gözlemcileri gökyüzünde gezinen yıldıza benzer cisimlerden bahsederken planetes (gezgin) kelimesini kullanırlardı. Bugün, gezegen (planet) kelimesini, Plüton hariç, güneş sisteminin sekiz gökcismi için kullanıyoruz. Gezegen bilimciler 2005'te, Plüton'dan daha büyük olan Eris'i bulduklarında gezegen kelimesinin ne anlama geldiğini daha etraflıca düşünmek durumunda kaldılar. Mevcut tanımda (ki muhtemelen o da tekrar yenilenecektir) bir gezegen, Uluslararası Astronomi Birliği (UAB) tarafından Güneş etrafında birincil yörüngesi bulunan, onlara daire şeklini veren kütleçekimleri için yeterli bir kütleye sahip, yörüngesi civarındaki bütün küçük gezegenleri temizleyen (bu da onun, kendi yörüngesinde, o boyuttaki tek cisim olduğu anlamına gelir) gökcismi olarak açıklanmıştır. Kuyrukluyıldızlar, asteroitler ve kendi kütleçekimleri sayesinde daire şeklini almamış olan daha küçük gökcisimleri bu karmaşık tanımın dışında kalır.
Say Yayınları
Güneş sistemimizde Plüton gibi daha pek çok cüce gezegen var: Ceres, Haumea, Makemake, Eris ve Sedna. Üstelik Eris Plüton'dan daha büyük, Ceres ise Dünya'ya Plüton'dan daha yakın. Şu durumda en azından Eris ve Ceres'in de astrolojik yorumlara dahil edilmesi gerekmiyor mu?
Gezegen Nedir?
İlk Yunan gökyüzü gözlemcileri gökyüzünde gezinen yıldıza benzer cisimlerden bahsederken planetes (gezgin) kelimesini kullanırlardı. Bu gün, gezegen (planet) kelimesini, Plüton hariç, güneş sisteminin sekiz gökcismi için kullanıyoruz. Gezegen bilimciler 2005'te, Plüton'dan daha büyük olan Eris'i bulduklarında gezegen kelimesinin ne anlama geldiğini daha etraflıca düşünmek durumunda kaldılar. Mevcut tanımda (ki muhtemelen o da tekrar yenilenecektir) bir gezegen, Ul uslararası Astronomi Birliği (UAB) tarafından Güneş etrafında birincil yörüngesi bulunan, onlara daire şeklini veren kütleçekimleri için yeterli bir kütleye sahip, yörüngesi civarındaki bütün küçük gezegenleri temizleyen (bu da onun, kendi yörüngesinde, o boyuttaki tek cisim olduğu anlamına gelir) gökcismi olarak açıklanmıştır.
Eris
Eris büyük ihtimalle Plüton'dan birkaç yüz kilometre daha geniştir ama kütlesi tahmini olarak yüzde yirmi yedi daha fazladır; gök bilimcilerin kütlesini tahmin edebilme sebebi, Eris'e Güneş'in etrafındaki uzun yolculuğunda Dysnomia adlı bir uydunun eşlik ediyor olmasıdır. Keşfi şaşkınlığa ve birçok tartışmaya neden olan bu dünyanın adını Yunanların uyumsuzluk tanrıçası Eris'ten alması isabet olmuştur.
İlk Yunan gökyüzü gözlemcileri gökyüzünde gezinen yıldıza benzer cisimlerden bahsederken planetes (gezgin) kelimesini kullanırlardı. Bugün, gezegen (planet) kelimesini, Plüton hariç, güneş sisteminin sekiz gökcismi için kullanıyoruz. Gezegen bilimciler 2005'te, Plüton'dan daha büyük olan Eris'i bulduklarında gezegen kelimesinin ne anlama geldiğini daha etraflıca düşünmek durumunda kaldılar. Mevcut tanımda (ki muhtemelen o da tekrar yenilenecektir) bir gezegen, Uluslararası Astronomi Birliği (UAB) tarafından Güneş etrafında birincil yörüngesi bulunan, onlara daire şeklini veren kütleçekimleri için yeterli bir kütleye sahip, yörüngesi civarındaki bütün küçük gezegenleri temizleyen (bu da onun, kendi yörüngesinde, o boyuttaki tek cisim olduğu anlamına gelir) gökcismi olarak açıklanmıştır. Kuyrukluyıldızlar, asteroitler ve kendi kütleçekimleri sayesinde daire şeklini almamış olan daha küçük gökcisimleri bu karmaşık tanımın dışında kalır. UAB aynı zamanda cüce gezegenler denen bir diğer sınıfı da tanımlamıştır. Bunlar, ilk iki kriteri karşılayan fakat henüz yörüngelerini temizlememiş olan cisimlerdir. Ceres (1801 yılında keşfedilmiş ve uzun bir süre küçük gezegen olarak bilinmiştir) ve yakın zamanda keşfedilmiş Eris, Makemake ve Haumea gezegenlerinin yanı sıra Plüton da artık cüce gezegen olarak sınıflandırılmaktadır.
Boyutu açısından Plüton aslında "uydu" sınıfındadır: Çapı 5769 km'dir; Neptün'ün bir uydusu olan
Triton'dan ya da Satürn’ün on uydusundan biri olan Ti-tan'dan çok daha büyük değildir. Sıra dışı özellikleri yüzünden, bu "uyumsuz"un, göksel yaşamına bir uydu olarak başlayıp bir biçimde efendisinden kurtulmuş ve kendi başına Güneş çevresinde bir yörüngeye oturmuş olduğu önerilmektedir.
