Devletle ilgili olarak vardığımız temel sonuçlar şu şekildedir: Güç kullanımını, hırsızlık ve sahtekarlığı önleme, sözleşmelere uyulmasını sağlama gibi dar fonksiyonlarla sınırlı olan minimal bir devlet mazur görülür; daha kapsamlı herhangi bir devlet, insanların bazı şeyleri yapmaya zorlanmama hakkını ihlal edeceği için mazur görülemez; minimal devlet gerekli olduğu kadar yararlıdır da.
Sayfa 21
"Vergi almak, zorla çalıştırılmakla eşdeğerdir"
Robert Nozick
(1938-2002)
Devlet, mali kurumları aracılığıyla bir zindandan farklı değildir: Servetin yeniden dağılımı ideali hem adaletsizlik hem de bireysel özgürlüğe saldırıdır. Hukuka da ahlaka da aykırıdır. Vergi hırsızlıktır.
Toplumu oluşturan bireylerden bazılarını diğerlerine (ekonomik olarak) yardım etmeye zorlayan refah devleti, bu tür amaçlar için vergilendirdiği kişilerin haklarını ihlal ederek adil olmayan bir uygulamada bulunmaktadır.
Sayfa 13
Ölüm daima hayatın dışında bir son olup nihai sınırını çizmez, bazen hayatın bir parçasıdır, öyküsüne anlam katar.
Robert Nozick
Diyelim ki, arzu ettiğiniz deneyimi size yaşatacak bir deneyim makinesi var. Harika nöropsikologlar, büyük bir roman yazmakta, bir arkadaş edinmekte ya da ilginç bir kitap okumakta olduğunuzu düşüneceğiniz ve hissedeceğiniz şekilde beyninizi uyarabiliyor. Beyninize takılan elektrotlarla bir tankın içinde hep yüzeceksiniz. Ömür boyu bu makineye bağlanıp yaşam deneyimlerinizi önceden programlar mısınız?
Troçki'nin, komünizm altında herkesin Aristo, Goethe veya Marx'ın seviyesine ulaşacağı ve buradan yeni zirvelerin doğacağı ile ilgili spekülasyonunu hatırlayın. Böyle bir noktadaki birey, bir dili konuşma kabiliyetine veya nesneleri kavrayabilmek
için bir ele sahip olmaktan daha yüksek bir özgüveni veya daha değerli
bir birey olma
Şurası açıkça görülebilir ki, eğer insanlar bazı boyutlarda başarısız
oldukları için aşağılık duygusuna kapılıyorlarsa ve sonra da eğer
bu boyutların önemi azaltılırsa veya bu boyutlardaki skorlar eşitlenirse,
artık aşağılık duygusuna kapılmayacaklardır. ("Elbette ki! " ) Aşağılık
duygusuna kapılmalarının temel nedeni ortadan kaldırılmış olur.
Fakat bu durumda da, elimine edilenlerin yerine ( başka kişiler üzerinde)
aynı etkilere sahip başka boyutlar devreye girebilir. Sözgelişi zenginlik
gibi bir boyutun önemi azaltılırsa veya eşitlenirse, o zaman toplum
genellikle başka bir boyutun en önemli boyut olduğuna karar verebilir,
örneğin, estetik güzellik, estetik cazibe, zeka, estetik yetenek,
insanlar arasındaki sempati düzeyi, orgazm kalitesi, vs. gibi ve böylece
yukarıda sözü edilen durum kendini yineler.*
*L.P. Hartley'in Facia/ Justice adlı romanıyla karşılaşnrın; ve Blum ve Kalven, The Uneasy Case for Progressive Taxation, s. 174: "Her tecrübe, hasedin kök salına" için başka ve belki de daha az cazip yerler bulduğuna dair karamsar hipotezi doğruluyor gibi görünmektedir. "
*...bir sürü sperm kümesinden hangisinin yumurta hücresini
döllediği (bildiğimiz kadarıyla) manevi bakımdan keyfidir. Bu da Rawls'un konumunun ruhuna yönelik başka ve daha belirsiz bir mütalaayı gündeme getirir. Yaşayan her insan, başarısız olan milyonlarca hücreden daha fazla hak etmediği halde bir sperm hücresinin başarılı olduğu bir sürecin ürünüdür. Rawls'un standartlarına göre "keşke süreç daha adil olsaydı" mı dememiz gerekiyor? Bütün eşitsizliklerin düzeltilıniş olmasını mı dilememiz gerekiyor? Bizim mevcudiyetimizi kazandığımız bir süreci manevi açıdan suçlayan bir ilkeden endişe duymamız gerekir. Öyle bir ilke ki, varlığımızın meşruiyetini altüst ediyor.
Devletle ilgili olarak vardığımız temel sonuçlar şu şekildedir:
Güç kullanımını, hırsızlık ve sahtekarlığı önleme, sözleşmelere uyulmasını
sağlama gibi dar fonksiyonlarla sınırlı olan minimal bir devlet
mazur görülür; daha kapsamlı herhangi bir devlet, insanların bazı şeyleri
yapmaya zorlanmama hakkını ihlal edeceği için mazur görülemez
Önsöz
hiç kimse böyle bir niyet taşımasa da veya böyle bir şeyin gerçekleşmesi için çaba göstermese de, anarşiden bir devletin ortaya çıkacağını ileri sürüyorum.
robert nozick'in minimal devlet savunusu
Günümüzdeki devlet: polis, taşıma, sağlık, eğitim vb. pek çok işlevi yerine getirmektedir. Nozick’in savunduğu minimal devletin işlevleri ile günümüzdeki devletin işlevleri arasında temel farklılıklar bulunmaktadır.
Nozick’e göre sadece ve sadece güvenlik ve yargı hizmetlerini yerine getiren devlet, bireylerin haklarını ihlal etmez. Yukarıda sayılan diğer hizmetleri yerine getirmek amacındaki devletin bir şekilde birey ya da toplum adına bireyleri rıza vermedikleri eylemlere zorlayacağı kesindir. Dolayısıyla Nozick için geri kalan hizmetleri yerine getirme çabası içinde olan devlet meşru değildir ve kabul edilemez. Bir anlamda Nozick, zorunlu dağıtıma dayanan ve paternalist işlevleri üst-lenen devleti onaylamaz. Nozick bu tür bir devletin, bu hizmetleri finanse etmek için zorunlu dağıtım mekanizmasına dayanacağından, bireylerin kendileri ve malları üzerindeki haklarını ihlal edeceğini ve bireyler üzerinde paternalist bir tavır sergileyerek insanların kendi hayatlarında ne yapmak istediklerine dair özgürlüklerini ihlal edece-ğini ifade etmektedir. Bu nedenle birey haklarının ihlalleriyle sonuç-lanan devletin yeniden dağıtımcı ve paternalist işlevlerini kesinlikle reddetmektedir.
Sayfa 72 - SOBİAD: Hukuk ve İktisat Araştırmaları Merkezi
Siz olsanız ne yaparsınız?
Robert Nozick'in çok ilginç bir deneyi var, sizi bir makineye koysak, bir butona bastığınızda size sonsuz, hiç inkıtaa uğramayacak fasılasız bir saadet versek o butona basar mısınız?
Sokrates düşünce ile eylem arasındaki tutarlılığı sonuna kadar sürdürebilmiş, kendi ölümü karşısında bile geri adım atmamış, kendi mutluluğunu o tutarlılık üzerine inşa ederek onu bozulmaz kılmış ilk kişidir; çağdaş felsefeci Robert Nozick'in dediği gibi, Sokrates'in inandığı her şeyi reddederek kendini kurtarmak yerine ölümü kabul etme tercihi ölümü hayatının elzem bir parçası haline getirmiş, yani onu hayatının tamamına bir ışık huzmesi yansıtan ve onu ölümsüz kılan bir olayı haline getirmiştir.