Ferruh Özpilavcı tarafından yazın dünyamıza kazandırılmış güzel bir mantık ders kitabı. Çeviri birebir (litera) olduğu için ilerlemesi hem kolay hem de faydalı. Bu kitabı tek başına okumanızın size sağlayacağı yarar sınırlıdır. Bir hoca tarafından ders sırasında okutulması daha doğru bir faydalanım olur. Mantık tüm ilimlerin kapısıdır. Mantık bilmiyorsanız ilim-bilim sahasında koşturmanız boşuna bir iştigal olur. Bu kitabı okuyunca mantık öğrenmiş olmazsınız.
Esiruddin el-Ebherî de zaten kitabı bu nedenle yazmıştır. O, İslam geleneğinde “Furfuriyus” olarak anılan
Porphyrios’a ait İsagûcî (Beş Tümel) şerhini Arapçaya kazandırmış ve bu eser yüzyıllarca mantık ilminin temel ders kitaplarından biri olarak okutulmuştur.
Ebheri - İsaguci ve Şerhi kitabını mükemmelleştiren bir başka içerik de İsagûcî’ye yazılan birçok şerhin bir araya getirilmesidir. Pek tabi İsagûcî, aslında yeni platoncu filozof
Aristoteles’dan yaptığı bir şerhin üzerine kurulmuştur. Bu nedenle kitabı okuyanların “Organonlar” ve
Metin Okuma hakkında da epey bir bilgi sahibi olmalarını bekleriz. Sonuç olarak
İmam Gazali’nin dediği gibi mantık ilmin kapısıysa bu kitap ve incelemedeki diğer kitaplar, usta bir hocanın da yönlendirmesiyle sizi o kapıdan geçirmek için iyi bir anahtar olabilir. Keyifli okumalar dileyeceğim ama pek de doğru bir temenni olmaz. En iyisi “kolay gelsin” diyelim.
Başka bir lafza nisbetle her bir lafız, eğer anlamda tevâfuk ediyorlarsa onun eş anlamlısı (mürâdif) ve eğer anlamda farklılaşıyorlarsa ayrı anlamlısıayrı anlamlısı (mübâyin) olur.
vaz vasıtasıyla (delalet edilen bu mânânın) hâricindeki (lâzımî bir mânâya) delaleti ise iltizamdır (gerektirme) -tıpkı onun (insan lafzının), ‘ilim yapma ve yazı yazma sanatına kabiliyeti olan’a delalet etmesi gibi-
Mutabakat delaleti varsa tazammun ve iltizam delaleti olabilir de olmayabilir de. Ama tazammun delaleti varsa kesinlikle mutabakat delaleti olmak zorundadır (istilzam eder), iltizam delaleti ise olabilir de olmayabilir de. Benzer şekilde eğer iltizam delaleti varsa mutabakat delaleti kesinlikle olmak zorundadır ama tazammun delaleti olabilir de olmayabilir de. Aslolan mutabakat delaletidir.
Tasavvurâtın ilkeleri beş tümel (külliyyat-ı hams), maksatları ise kavl-i şärih (tarif); tasdikâtın ilkeleri önerme ve hükümleri, maksatları ise kıyastır.
Mevzu da verilidir; hiçbir ilmin kendi mevzusunu ispatlama gibi bir durumu söz konusu değildir. Bütün ilimlerin mevzuları genellikle daha üst bir ilimde, en nihayetinde metafizikte ispatlanır ya da kendinde apaçıktır.
Sonra lafız, ya müfrettir (basit) ya da müelleftir (birleşik, mürekkep). Müfret lafız, parçasıyla (delalet etmiş olduğu) mânânın parçasına delalet kastedilmeyen lafızdır; 'insan' lafzı gibi. Müellef lafız ise böyle olmayandır; 'taş atan' lafzı gibi.
Kitabı ikinci kez okuyuşum ,birincisinde arabça metinle okumuştum “lâtin ile olan arabca metnin eline su dökemez “diyebilirim.mantık ılmini bilmek lazım ,islamdaki mantık dairesini ve konuşma sanatındaki,islamı anlatım daki düşünceleri daha iyi kavrayabilelim. Tavsiye edermiyim? Arapça metnini evet mutlak ve muhakkak.