Şinasi'nin Türkçülük fikri, lisan edebiyat şubesinde Ziya Paşa, sözlük şubesinde Ahmet Vefik Paşa, filoloji incelemelerinde Mustafa Celaleddin Paşa taraflarından işlenir.
Sayfa 37
SANAT ADAMI ATSIZ
RUHLARA İŞLEYEN ŞİİR.
Atsız'ın sanat hayatı şiirle başlar. Biz de onun şiiriyle başlayalım.
Selâm şiirinin başlarında geçen "Yaralarım ağır, fakat mestim zaferden." mısraı da bugün dillerin pelesengidir. 03 Mayıs 1980'de Almanya'da şehit edilen Halil Tireli'nin bir mektubunu hatırlıyorum. Şiddetli bir mücadeleden sonra yazdığı mektupta "Yaralarım ağır, fakat mestim zaferden." diyordu. Sonra bir hanımı hatırlıyorum. Bir toplantıda, kendisine yönelen bütün hücumlara karşı fikrini ısrarla savunmuş ve başarıya ulaşmıştı. Toplantıdan sonra dilinden yine bu mısra dökülüyordu: Yaralarım ağır, fakat mestim zaferden.
Atsız'ın şiirinin bir özelliği de buydu işte. Hafızalara kazınacak mısralar, dillerin ezberi olacak beyitler söylüyordu. Tıpkı Ziya Paşa gibi, Namık Kemal gibi. Şu dörtlük de bugün nice gencin ezberinde değil mi?
Yufka yüreklilerle çetin yollar aşılmaz;
Çünkü bu yol kutludur, gider Tanrı Dağına.
Halbuki yoldaşını bırakıp dönenlerin
Değişilir topu da bir sokak kaltağına.
YARIDA KALAN EDEBİYAT TARİHİ
Atsız'ın dil, tarih ve edebiyat çalışmaları iç içe geçmiştir. Daha 1933-1934 yıllarında Orhun dergisinde yayımlamaya başladığı Köktürk ve Uygur dönemlerine ait metinlerin aktarmaları, aynı zamanda edebiyat tarihini de ilgilendirmektedir. Bitirme tezine dayanan ve yine Orhun dergisinde yayımlanan Edirneli
Atsız'ın Namık Kemal, Mehmet Akif, Koca Ragıp Paşa, Fitnat Hanım vb. edebiyatla ilgili makaleleri edebiyat tarihi içinde değerlendirilemeyecek olan gündelik yazılardır. Çeşitli yazılarında edebiyatımızın bazı isimleri üzerinde de değerlendirmelerde bulunmuştur.
Ahmet Vefik Paşa, bazılarına göre, Osmanlı Türklerinin ilk Türkçüsüdür. Gerçi Şinasi ve Ziya Paşa'ya nazaran, Ahmet Vefik Paşa'nın Türkçülüğü daha barizdir. Bütün yazılarında, hatta menkıbevi bir şekil alan hayat tarzında Türk milliyetperverliği göze çarpar.
Sayfa 30
Ahmet Vefik Paşa'nın bütün eserleri, kendisinin lisan sahasında çok şuurlu bir Türkçü olduğunu gösterir.
Sayfa 28
Tanzimat’ın büyükleri ezcümle Ahmet Cevdet Paşa gibileri harekete geçmiş ve derhal bir Darülmuallimat, kız yüksek öğretmen okulunu teşkil etmiştir. Bu üniversiteden evvelki ilk yüksek tahsil basamağıdır ve Türkiye’nin kültür tarihinde en önemli atılımıdır.
Sayfa 147Kitabı okudu
Yıldırım Bayezid
Bir rivayete göre, Rumeli'de kadıların rüşvet aldıkları şayiası ortaya çıkmıştı. Derhâl tahkikat açtıran Bayezid, suçu sabit olanları Yenişehir'de bir eve kapattırdıktan sonra yakılmalarını emretmişti. Kendisini büyük bir hiddetle verdiği bu kararından, başta Veziriazam Ali Paşa olmak üzere ulema ve âlimler güçlükle vazgeçirdiler.
Ali Paşa'nın bunların aldıkları ücretin az olduğunu, bu sebeple böyle bir yola tevessül etmiş olabileceklerini belirtmesi üzerine padişah kadılara maaş bağlattı. Bu olaydan sonra devlet işlerinde en küçük bir suistimal dahi görülmedi.
BİLİM ADAMI ATSIZ: Bilim adamı olarak Atsız tarihçi, dilci, edebiyatçı ve bibliyograftır. Bu bakımdan onun bu dört alandaki çalışmalarını ayrı ayrı ele alıp değerlendirmek gerekir.
TARİHİN İÇİNDE YAŞAYAN TARİHÇİ
Lisans öğrenimi Türk Dili ve Edebiyatı olmakla birlikte bilim adamı olarak Atsız her şeyden önce tarihçidir; ilmî çalışmalarının
"Ahmedî-Dâstân ve Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osman"
Çalışma, Atsız'ın hazırladığı ve 1949'da Türkiye Yayınevi tarafından yayımlanan Türkiye Tarihleri I adlı eserin 1-35. sayfaları arasında yer almaktadır. Atsız'ın çalışması, Ahmedi'nin İskendernâme'sinin sonunda yer alan Osmanlılarla ilgili bölümün ilmî yayınıdır.
Türk Ansiklopedisindeki Yazıları
Atsız, Türk Ansiklopedisi'ne 39 madde yazmıştır. Ancak sağlığında bu maddeler kitap hâline getirilip basılmamıştır. Onun bütün eserlerini yayımlayan Ötüken Neşriyat A.Ş. bu maddeleri bir araya getirerek kitaplaştırmış ve Ocak 2014'te yukarıdaki isimle neşretmiştir. Maddelerin tamamı tarihle ilgili olduğu
Anadolu'nun Türkleşmesi hareketi dokuz asırdan beri başlamış bulunuyor. Ancak bu asırlar içinde, soyları ile dilleri ve dinleri bize yabancı birçok unsurlar milletimize karıştı. Geçen asrın sonlariyle asrımızın başında soy ve dil karışıklığının milliyet metkuresini zayıflatacağını hissedenlerin hareketleri görüldü. Soyda ve dilde Türkçülük cereyanları başladı. Milliyetçiliğimizin evriminde üçüncü merhaleyi teşkil eden bu cereyan, her iki şekliyle o zaman Turancılık davasına bağlanıyordu. Dini milliyetten ayıran Turancılar, o devrin gerçek milliyetçileri sayıldılar. Fethi Ali Ahundofdan sonra Şıpka kahramanı Süleyman Paşa, Ali Suavi, Ahmet Vefık Paşa, Şemsettin Sami, Ömer Seyfettin Genç Kalemler'de dilde Türkçülük davası yolunda çalıştılar. Bunlardan sonra Ziya Gökalp'ı görüyoruz. Gökalp, başlangıçta soycu Türkçü idi. Turancılık davasını tam manasiyle coğrafyaya bağlamıştı. Sonradan kültür Türkçülüğünü müdafaa etti. Yani milletin maddi unsurlarını bırakarak ruhi unsurları ön plana aldı. Türkü tarif ederken "dili dilime, dini dinime uyandır" diyordu. Dil davasında Arap ile Fars gramerinin kaidelerinden sıyrılmış, fakat halk tarafından anlaşılan Türkçeyi benimsiyordu. Din olarak başlangıçta Şaman dinini istemişti. Sonraları, Arabın İslamlığından ayrılmış, Türk dil ve geleneklerine uydurulmuş İslam dinini kabul etti. Hayatının sonlarında ise laikliği ileri sürdü.
BİLİM ADAMI ATSIZ:
Bilim adamı olarak Atsız tarihçi, dilci, edebiyatçı ve bibliyograftır. Bu bakımdan onun bu dört alandaki çalışmalarını ayrı ayrı ele alıp değerlendirmek gerekir.
TARİHİN İÇİNDE YAŞAYAN TARİHÇİ
Lisans öğrenimi Türk Dili ve Edebiyatı olmakla birlikte bilim adamı olarak Atsız her şeyden önce tarihçidir; ilmî çalışmalarının çoğu
Kampanya: Atsız Affedilmelidir!
Atsız'ın hapse atılmasıyla ilgili ilk protesto bir Alman bilim adamından gelmiştir: Dr. Heinrich Georg Baum. 20 Kasım 1973'te Bon'daki Türkiye Büyükelçisi Vahit Halefoğlu'na yazdığı bir dilekçede olayı protesto ettiğini ifade ediyor, Cumhurbaşkanı'na da bir dilekçe yazdığını belirtiyor ve