...güçlerinin üstünlüğü ve görüşlerinin keskinliğiyle Tanrısallığa erişmiş insanların grubu vardır; onlar bulutların ve dünya karanlığının üstüne yükselirler; bütün dünya nesnelerine yukarıdan bakarak orada ikamet ederler...
İmam Gazali ilimleri iki ana başlık altında inceler:
1. Muamele
2. Mukaşefe
Muamele ilmi adından da anlaşılacağı üzere amel ile yapılacak ilimleri öğrenmek ve uygulamaktır. Ben bu kısmı bir kitabı okumaya benzettim. Okurken muamele ilmini fiiliyata geçiriyoruz. Aklımızla, hissimizle, gözlerimiz ile say edip bu ameli ruhumuza işliyoruz.
Mukaşefe ilmine gelince de bu ilmi; bir kitabı mütâlaa ederken ruhumuzun gezip gördüğü, manevi lezzetler aldığı, farkında olmadığımız bu hayali seyirlerinde, temaşalarında ruhumuzun, sırrımızın ve kalbimizin topladığı ilme benzetiyorum. Tabi ki bu benzetmeler ile İmam Gazali'nin anlatımı arasında koca bir uçurum var. Siz bana kapılıp da aman bu uçuruma düşmeyin.
İlim öğrenmek ve öğretmenin ne kadar mühim bir vazife olduğunu da İmam Gazali anlatıyor. Hocaların talebelerine karşı vazifelerini, talebelerin hocalara karşı nasıl davranması gerektiğini, ahirete teveccüh etmiş âlim ile dünyalık peşinde koşan âlimin hallerini de anlatıyor. İnsan kendini bu terazide tartınca kendinin ne kadar zalim olduğunu anlıyor...
Kısaca İmam Gazali ilim yolunun meşakkatini ve suhuletini çok beliğ anlatıyor. Bu yolun yolcularına ikazlar ve iğnelemeler ile ilim nasıl öğrenilir ve öğretilir, nasıl muhafaza edilir derslerini veriyor.
Birçok öğretmenin meslek hayatındaki heyecanlarını, umutlarını ,tecrübelerini, uğradığı haksızlıkları, içimizi sımsıcak kılacak " Öğrencinin kalbine bu kadar güzel dokunulabilir miydi? Diyeceğimiz Yolu, Yönü aydınlatma gayesinde bir Kandil gibi tutuşan idealistliklerine şahit oluyorsunuz Bu kitapta,Öğretmenlerin kendi özeleştitilerini de yapıp Âman ha o acemiliğe düşmeyin tadında kimi satırlar, kimi satırlarda ise Öğrencilerin anıları var , öğrencilerin satırlarını okurken de "En şanslı insan İyi bir Öğretmene rastalayandır" sözünün tasdiklenişine Şahit oluyorsunuz. Kitabı okurken içim İçtenlik samimiyet,ve zaten taşmakta olan Öğretmen olma iştiyakı ile doldu.
Cam yüreklerinizi kırmasın kimsecikler.Boşluğa attığınız adımlar lacivert,baktığınız gökyüzü hep aydınlık olsun.Açın ellerinizi,gökyüzü ile ufuk noktasının birleştiği o çizgide dans eden bir akrobat olduğunuzu hayal edin! Aman ha,sakın düşmeyin! Gözünüzü almasın güneşin muhteşem parlaklığı.Bazen kandırıcı olabiliyor o aydınlıklar Aydınlık gösterip kendini,zifiri karanlığa çekebiliyor bazen.Küçücük bir papatyanın, rüzgarlı bir günde sarıldığı gibi sarılın o çizgiye....
Aman ! Yanılgıya düşmeyin, gerçekliğiniz özünüzdür.
.
Dikkat edin derim, eğer kendi kendinize verdiğiniz kendi gerçekliğinize sıkı sıkıya tutunmazsanız, onların size yakıştırmış olduğu gerçekliğin sizin doğru gerçekliğiniz olduğuna dahi inandırabilirler sizi.
.