Meşrutiyetin İlanı ve Enver Paşa
Bu devrede Enver Bey, Niyazi Bey gibi, Bulgar, Sırp ve Yunan çetelerini takip etmekle şöhret yapmış bulunan muhtelif rütbede pek çok subay yetişmiştir. Bunların arasında adı en çok anılan ve ön plana geçen sima, Enver Bey’dir.
Sayfa 48
Türkiye Büyük Millet Meclisindeki İttihatçılar
Sabahattin Selek Büyük Millet Meclisi'ndeki İttihatçıları şöyle değerlendirir: "Büyük Millet Meclisi'nde çok sayıda İttihatçı milletvekili vardı. Bunlardan bir kısmı Mustafa Kemal Paşanın şefliğini kabul etmiş ve onunla kader birliği yapmışlardı. Bir kısmı da Mustafa Kemal Paşayı beğenmiyor ve tutmuyordu. Mustafa Kemal Paşaya karşı olan İttihatçıları da iki gruba ayırmak mümkündür. Bazıları memleket kurtuluncaya kadar Mustafa Kemal Paşayı desteklemenin lüzumuna inanıyorlardı. Sonra ilk fırsatta onu devirip, İttihatçıları memlekete hâkim kılmak niyetinde idiler. Daha aceleci olanları ise, memleket dışındaki İttihatçı liderlerle, ezcümle Enver Paşa ile temasta idiler ve bir an önce Enver Paşa'nın memlekete gelerek işin başına geçmesi için gizlice çalışıyorlardı."
Sayfa 445Kitabı okudu
İsmet Paşa ve Dr.Nazım
İzmir’de ölünceye kadar ateşli ve hareketli kalmış olan Süleyman Askeri’yi bulmuştum. Oradaki inkılap hareketi hakkında beni haberdar etti ve ehemmiyetli bir şahsiyetle tanıştıracağını söyledi. Beraberce bir bakkal dükkanının üstündeki odada oturmakta olan Yakup Ağa isminde bir zatın yanına gittik. Bu Yakup Ağa’nın, Dr. Nazım Bey olduğunu bana sonra söylediler. Yakup Ağa İzmir’de her gün dolaşıyor ve her muhitte, benim o zaman misalini görmediğim bir taşkınlıkla Sultan Hamit idaresinin tehlikelerini anlatıyordu. Dr. Nazım, müthiş bir propagandist idi. Benim üzerimde de çok tesiri oldu. Adeta, büyülenmiştim.
Sayfa 44
Bazı gözlemciler, Vahdettin'inin birçok şehzadelere kıyasla iyi yetiştiğini söylerler. Halbuki, gördükleri ona bilgi ve tecrübeden çok, korku, vehim ve güvensizlik kazandırmıştır. Bu yüzden saltanatı süresince pek az kimseye güven duyabilmiş, dolayısiyle bu ters etkilerden kurtulamamıştır.
Zat-ı Şahane
Sultan Vahidettin, ağabeyi 2. Abdülhamid'in kötü bir kopyasıdır. Bu iki kardeşin davranışları, iç ve dış politikadaki tutumları birbirine benzer. Vahidettin'in felâketini biraz da bu benzerlik hazırlamıştır.
Sayfa 49 - Zat-ı Şahane
yeni partilerin kurulmasına ⁸¹⁰ ya da kapatılmasına da karar veren yine tek kişi yani Mustafa Kemal'dir. Kılık, kıyafetin şekli hatta kadınların erkeklerle dans etmeleri bile, Mustafa Kemal'in emri ile
gerçekleşmekteydi. Nitekim bir defasında, "... devlet yüksek yöneticilerinin de çağrılı olduğu bir baloda üniformalı subayların dans etmediklerini gördü. Gazi, bunun nedenini sordu. Komutanlardan biri, suçun her
dansa çağrıyı geri çeviren kadınlarda olduğunu söyleyince Mustafa Kemal, yüksek sesle topluluğa şöyle seslendi: 'Arkadaşlar, dünyada subay üniforması giymiş bir Türk erkeğinin dans önerisini geri çevirebilecek bir kadının bulunabileceğini düşünemiyorum. Şimdi emrediyorum! Hemen salona dağılın! İleri Marş! Dans edin!" ⁸¹² emri üzerine, herkesin dans etmeye kalkışması da bu "tek kişinin baskıcı, buyurgan ve otoriter yanını ortaya koyması anlamında önemlidir.
810.Türkiye Komünist Partisi, Bolşevik Rusya'ya şirin görünmek için Mustafa Kemal tarafından kurdurulmuş ve TKP'nin Genel Sekreteri Hakkı Behiç'e "sevgili yoldaş" diye de mektup yazmıştı. Hatta, Mustafa Kemal ve bazı arkadaşları ülkeyi kurtarmak ciddi olarak, Bolşevik olmayı bile düşünmüştü. Sabahattin Selek, Anadolu İhtilali, Cem Yay.1976, s.579,584; ayrıca bkz. H. Edip Adivar, Türkün Ateşle İmtihanı, Atlas Kitabevi, 1979 s.130,131
811. 5 Haziran 1925'te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, 17 Kasım 1930'da Serbest Cumhuriyet Fırkası kapatılmıştır.
812. Dr. Bernard Caporal, Kemalizmde ve Kemalizm sonrasında Türk Kadını, İş Bnk. Yay. 1.bsk. 1982, Ank.s.651
Sayfa 328 - Genç BirikimKitabı okudu
Gazi, 22 Kasım 1921-15 Ocak 1922 arasında Ankara'da bulunan, Sovyet Ukrayna Başkumandanı Fronze'ye şunları söyler:
"Milletvekillerinin çoğuna bildirilmeyen şeyleri size bildirdim. Çünkü milletvekillerinin çoğunun iradesi zayıftır. Şimdi durumumuz hakkında her şeyi biliyorsunuz. İsterseniz, size ek bilgi verilecektir. Bahara kadar 2-3 ay içinde, isteklerimizi elde edemezsek, diplomatik kanallarla çözüm yolu aramalıyız."
Bu temasları naklederken Sabahattin Selek Anadolu İhtilâli isimli eserinin ikinci cildinde:
"Fronze'nin öğrendikleri ve kendi gözlemleri, gerçeğe yüzde yüz uygundu" diye kaydeder. Bizim de vardığımız kanılar böyledir. Mesela, gene verilen bilgilere göre, hastalıktan cephe gerilerinde ölenler, cephelerde ölenlerden çoktu. Konya'da XII. Kolordu hastanesinde yatanların %80'i zatürreeden hastaydı. Ve gereğince ilâç yoktu… Genelkurmay Sağlık Dairesi raporlarına göre, hastanelere yatırılan (yahut müracaat eden) hasta sayısı 1921'de 151. 783 ve 1922'de 247.988'di. Yaralıların nakli ise bir meseleydi. Düşünmeli ki, İnönü muharebelerinde tren, Eskişehir'den Ankara'ya ancak 22 saatte gidebiliyordu. Bozkırlarda hasta, yaralı nakli ise, hazin bir durumdaydı.
Sayfa 464 - Remzi KitabeviKitabı okudu
Biz bu Marksizmi kafamızı süslemek için mi belledik, yoksa memleketimize insanca bir yönetim getirmek için mi okuyup öğrendik?.. Eğer memleketimiz insanı, şu Anadolu insanı içinse - gözünü seveyim içinde biz de varız -, sağına, soluna iyice bakmamız gerekir. Sadece Marksizmin mi sağına soluna iyice bakacağız?.. Hayır !.. Memleketimizin de sağına
Sayfa 21
