Dilo jar im, dilo jar im, dilo jar
Şûşeya namûsê ji dest ket xwar
Her kes dibeje tu bênav û bêar î
Kesê aşiq çi bike bi av û bi ar
( Baba Tahirê Hemedanî)
Yunus! dedi barmağını ürəyimin üstündə gəzdirə - gəzdirə" Bura qəlbinin ən dəyərli yeridir. Burda qara bir nöqtə var. Canın canı, sevənin cananı budadır. O nöqtə iri damcı qandan ibarətdir. Adına "süveyda" yaxud "sevda" deyirlər. Bu adı qaraya çalan rənginə görə veriblər. Çünki sevda qara tale içində, o qara qan damlasında böyüyür. Bütün tale dənizləri, bütün eşq fırtınaları, bax, o bir damla qandan dalğalanıb- çırpınır. İfrat sevgi həmin damcını parçalayıb dağıdırsa, parçalar bütün vücuda yayılır. Eşq elə həmin yayılmanın adıdır, yayılanda aşiq artıq neyləcəyini bilmir.
Bir gün səndən əl çəkib
Dərdimə aşiq olsam,
Sən yenə şirin-şirin
Gülərsənmi, əzizim?
Hər tərəfdə heykəli
Olan şairlər kimi
Mən də ölsəm, qədrimi
Bilərsənmi, əzizim?
Yerə-göyə sığmayan
Adam tabuta sığsa,
Onu yola salmağa
Gələrsənmi, əzizim?
Bilsən ki, artıq yoxam,
Artıq heç olmayacam,
İçin-için ağlayıb
Ürəyindən adımı
Silərsənmi, əzizim?
Yamyaşıl yarpaq ikən
Payıza bel bağlayıb,
Yaşaya bilmək üçün
Ölərsənmi, əzizim?
Doğrusu, qəribə işdir! Bizim
zəmanəmizdə aşiq, məşuq, filan... belə şeylər yox idi. “Əmir Aslan”,
“İskəndəmamə” və “Hüseyni-Kürd” kitabından başqa bir ədəbiyyat
tapılmazdı. İndi bilmirəm, nə olmuş ki, bütün söhbətlər bu mövzuların üstündədir. Bu təqsirlərin hamısı indiki məktəblərdədir! Mən
ki ömrümdə roman adlı bir şey oxumamışam: savadım az, hesabdan yığma və çıxmanı belə doğrucasına bilmirəm. Bununla belə məndə nə eyib var? Nəyim əskikdir? Mən hələ bu məlumatımla vəkil, hətta lider belə olacağam! Əgər qızım əziz olmaq və onu övladlıqdan xaric etməməyimi istəyirsə, mənə itaət edib kimə versəm, danışmayıb
onu ərliyə və ağalığa qəbul etməlidir”.
Aşiq û me'şûq yek bûn şem'û hem pervane bû
'Aşiq û me'şûq her du miratê yek in
Lew di eslê cem'ê de eslê qedîm ayîne bu
(Âşık ve Ma'şûk birdir Şem ve Pervâne gibi Âşık ve Ma'şûk birbirinin aynasıdır
Cem'in aslına kadîm olan aynadır.)
M. Cizirî