Descartes'in şu cümlesi oldukça meşhurdur: "Düşünüyorum, o halde varım". Bu, Descartes'in şüphesidir. Descartes, önce her şeyden şüphe etmiş, sonra böyle demiştir. Fakat şüphe etmekte olduğum hususunda şüphe edemem. Öyleyse ben varım ki şüphe ediyorum, şu halde ben varım. Sonra da "düşünüyorum, o halde varım." cümlesiyle tanındı, ünlendi ve bütün öğreti veya doktrinini bu cümlesine dayalı olarak ispatlayıp geliştirdi.
İkinci söz Gide'in sözüdür: "Hissediyorum, o halde varım".
Üçüncü söz de Albert Camus'nun şu sözüdür: "Başkaldırıyorum, o halde varım". Bu daha doğrudur. Aslında "var" olmanın bu üç ölçütünden her biri doğrudur. O, düşünüyor; vardır ki düşünüyor. Duyumsayan, hisseden kimse vardır ki hissediyor. Başkaldıran kişi vardır ki başkaldırıyor, isyan ediyor. Fakat burada üç tane "imek" (var bulunmak) vardır. İnsana özgü olan en üstün var oluş, "başkaldırıyorum, o halde varım" dır.
Sayfa 22 - İşaret yayınlarıKitabı okudu
Düşünüyorum öyleyse varım (Descartes)
Hissediyorum öyleyse varım (Gide)
İsyan ediyorum öyleyse varım(Albert Camus)
Ama ben olmasam o yalnız kalır, öyleyse varım.
Descartes önce her şeyden şüphe etmiş, sonra böyle demiştir. Fakat şüphe etmek-
te olduğum hususunda şüphe edemem. Öyleyse
ben varım ki şüphe ediyorum, şu halde ben va-
rim. Sonra da "düşünüyorum, o halde varım."
cümlesiyle tanındı, ünlendi ve bütün öğreti veya
doktrinini bu cümlesine dayalı olarak ispatlayıp
geliştirdi.
İkinci söz Gide'in sözüdür: "Hissediyorum, o
halde varım." Üçüncü söz de Albert Camus'nun
şu sözüdür: “Başkaldırıyorum, o halde varım." Bu
daha doğrudur. Aslında "var" olmanın bu üç
ölçütünden her biri doğrudur. O, düşünüyor;
vardır ki düşünüyor. Duyumsayan, hisseden
kimse, vardır ki hissediyor. Başkaldıran kişi var-
dır ki başkaldırıyor, isyan ediyor.
Sayfa 22 - Fecr Yayınları
Hissediyorum öyleyse varım,
hayal ediyorum öyleyse varım,
yaratıyorum öyleyse varım!
Sayfa 302Kitabı okudu
Siz, “Düşünüyorum, öyleyse varım.”dersiniz. Bizse “Hissediyorum, öyleyse varım ! “ deriz.
DORIS- Kimin ne dediği umurumda değil, ben gerçeğim.
LORENZO- Pek sayılmaz.
DORIS- Düşünüyorum öyleyse varım. Dahası hissediyorum. Orgazm oluyorum.
LORENZO- Oluyor musun?
DORIS- Her zaman.
LORENZO- Gerçekten mi?
DORIS- Çok sık.
LORENZO- Öyle mi?
DORIS- Tabi taklit de yapıyorum bazen. Kimseyi kırmak istemem
LORENZO- Hiç orgazm oldun mu?
DORIS- Aslında olmadım. Hayır.
LORENZO- Çünkü hiç birimiz gerçek değiliz.
Hissediyorum öyleyse varım!
Modern çağda, "düşünüyorum, o halde varım," ifadesi "hissediyorum, öyleyse varım" haline dönüştü. Çünkü insan sadece düşünmekle var olmaz. Bir başkasının acısını, ıstırabını hissetmeyen insan hiçbir şey değiştirmiyor. Bunun bir adım ötesi "mesulüm, o halde varım," noktasıdır. Bir başkasından, insanların düştüğü sıkıntıdan mesulüm.
Sayfa 195Kitabı okudu
« Romantizmin " Hissediyorum öyleyse varım" felsefesini benimsemeyen Flaubert, bir platonist olarak insan duygularının güvenilirliğinden şüphe etmiş, onların nispî anlamda gerçekliklerini görmüştür. Sanatçıya düşen görev, bu duyguları bilinçlendirmektir.»
Sayfa 148 - Akçağ Yayınları, Madam Bovary (Gustave Flaubert')Kitabı okudu
