Öncelikle belirtmem gerekir ki, ilk cildin önsözünde ikinci cildin 19. yüzyıl sonlarına dek olan dönemi kapsayacağı, üçüncü ciltte ise ingilizce makalelerin bir araya getirileceği yazıyordu. İkinci cildin önsözünde ise 
Halil İnalcık, gördüğü lüzum üzerine bu düzeni değiştirdiğini ve ikinci ciltte klasik dönem sonrasında Osmanlı Devleti'nde yaşanan bozuluş, kargaşa ve ıslahat girişimlerine ayırmaya karar verdiğini belirtmiş. Bu açıdan ikinci cilt benim için sürprizlere gebe idi.
Devlet-i 'Aliyye serisinin ilk kitabında Osmanlı'nın hangi faktörlere binaen büyük ve kudretli olduğuna şahit olurken, ikinci cilt 
Devlet-i Aliyye - Tagayyür ve Fesâd (1603-1656) Osmanlı'nın nasıl ve hangi nedenlere bağlı bir şekilde kudretini yitirdiğini gözler önüne seriyor. İmparatorlukta padişahlık otoritesinin yok oluş sürecinde çeşitli odakların iktidarı ele geçirmek için verdiği mücadeleye belgeler doğrultusunda tanıklık ve kitabın son bölümünde yer alan telhîslere göz gezdirmek muazzam bir deneyimdi benim için.
İlk cildi okurken tarihimiz hakkında ne kadar üstün körü ve yanlış bilgilere sahip olduğumu görmüştüm. Üstad Halil İnalcık Devlet-i'Aliyye'nin ikinci cildi ile bu görüşümü daha da kuvvetlendirdi. Osmanlı Tarihine derli toplu bir giriş yapmak isteyenler için Devlet-i 'Aliyye serisini gönül rahatlığıyla tavsiye ederim.
Halil İnalcık'ın aziz anısına minnet ve saygıyla..
Devlet-i Aliyye - Tagayyür ve Fesâd (1603-1656)Halil İnalcık · İş Bankası Kültür Yayınları · 20141,159 okunma
