Ah gençlik, gençlik! Hayatın sihirli diyarı! Sen ne harika bir şeysin! Bilhassa hatıralar gibi geçmişte kalmayıp umut gibi daha yaşanmayı bekleyen, bembeyaz bir kağıt misali tertemiz ufku gözlerimin önüne serdiğinde… Keşke insanoğluna şimdiki acılardan kaçarak tıpkı bir daha sıçanı gibi kış uykusunda dahi olsa o bahar kokusunu tenefüs etme, geçip
Sayfa 34 - Vakıfbank kültür yayınlarıKitabı okudu
(İnsanları affederler.): Yaratılmışların Allah için yaptıkları amellere karşı Allah'tan mükâfat almaları söz konusu olduğu gibi hakkı gözeterek insanlar için yaptıkları ameller karşılığında da Allah'tan mükâfat almaları söz konusudur. Örneğin insanları affetmek bu kapsamdadır. İnsan kendisine merhamet ettiği ve mutlak intikam alma yönündeki öfkesi geçtiği zaman, bunu merhamet takip eder, bu da insanın bir başkasını cezalandırdığı zaman kendi içinde bulduğu pişmanlıktır. Böyle bir durumda insan, “Allah dileseydi de bunu affetseydim daha güzel olurdu.” der. Haddizatında nefsi için dünyada ya da âhirette intikam aldığı durumlarda böyle demesi de gereklidir. “Nefsi içın” kaydını koymamız, Allah'ın belirlemiş olduğu had cezalarını uygulamanın bu kapsamda olduğunun düşünülmemesi içindir; çünkü Allah'ın belirlemiş olduğu had cezalarını uygulamak, Allah katından belirlenmiş bir şeriattır ve insanın bu konuda yapabileceği bir şey yoktur.
Sayfa 419Kitabı okudu
Fatiha suresinde gazap ayeti bulunmaz. O surenin bütün ayederi
rahmettir ve rahmet kitapta yer alan bütün ayeüere egemendir, çünkü
esas odur. Bu nedenle Allah’ın rahmeti gazabını geçmiştir. Nasıl böyle
olmasın ki? Allah ile âlem arasındaki bağlar Rahman isminden meydana
gelir. Bu nedenle Allah rahmi onun bir parçası ve dalı saymış, böylece
rahim O’na nispet edilmiştir. Öyleyse âlemde herhangi bir şeye
yönelik rahmeti olan herkesin bu isme dayanması gerekir. Fakat yaratılmışın
rahmeti, Kadim’in rahmeti gibi kuşatıcı olamaz, çünkü Hakkın
bilgisi, tüm bilinenleri kuşatırken Hakkın bilgisini ancak O’nun
dilediği kulları ve dilediği kadar kuşatabilir. Binaenaleyh Allah bilgisi
ölçüsünde yaratıklarına merhamet ettiği gibi yaratıkları da kendi bilgileri
ölçüşünce merhamet edebilirler. Bir kimse öfkelenir ve neticesinde
intikamını alırsa, intikam sayesinde kendine merhamet etmiş olur;
çünkü intikam, kişinin içinde hissetmiş olduğu öfke acısı için bir şifadır.
Öte yandan insanın kendine verdiği sadaka, en faziletli sadakadır.
İnsan kendine merhamet edip öfkesi kalktığında ardından kendine
merhamet gelir. Bu merhamet, birini cezalandırdığında insanın duymuş
olduğu pişmanlıktır. Bu pişmanlıkla da şöyle der: ‘Allah dilemiş
olsaydı, onu bağışlamak daha güzel olurdu.’ Bunu söylemesi kaçınılmazdır.
Ahlâki pişmanlık şimdi söz konusu iş ya da eylemden önce ona olan eğilimin, zihnin karşı dürtüleri açık ve tam olarak düşünmesine izin vermediği, bilakis onu hep yeniden kendi lehine olan dürtülere yönelttiği için özgür alan bırakmamasıyla belirlenir. Ama şimdi o şey yapıldığında bu dürtüler gücünü kaybeder ve neticede etkisiz hale gelir. Bunu
Sayfa 18 - Say yayınları
Ahlâki pişmanlık şimdi söz konusu iş ya da eylemden önce ona olan eğilimin, zihnin karşı dürtüleri açık ve tam olarak düşünmesine izin vermediği, bilakis onu hep yeniden kendi lehine olan dürtülere yönelttiği için özgür alan bırakmamasıyla belirlenir. Ama şimdi o şey yapıldığında bu dürtüler gücünü kaybeder ve neticede etkisiz hale gelir.
Sayfa 18 - Say Yayınları - Çeviren: Ahmet Aydoğan - I. Baskı: 2009 •Ahlâk ÜzerineKitabı okudu