"Dünya eskitildi, kirletildi, giderek ortadan kaldırıldı. Bize yeni bir dünya gerek. Sükûnetle ve suhuletle ikamet edebileceğimiz, meskûn olabileceğimiz bir dünya. Yeni bir dünya, yeni bir zaman-mekan (algısı) demek.
Sanki her şey dönüp dolaşıyor,
Fark'ı düşleyip-düşünme kabiliyetimize ve niyetimize gelip dayanıyor..."
Türkçe’de (felsefî veya başka türlü) düşünüşün gelişmemişliğinin önünde duran en büyük engel çokça iddia edildiği gibi elverişli sözcük dağarcığının kısıtlılığı veya batılı terminolojiyi tam karşılayamama değil, çok kabaca söylersek, kendimize mahsus bir modernleşme yordamı oluşturamamış oluşumuzun yol açtığı gelen-eksizlikle malul kültürel oturmamışlıktır.
Bu yüzden iki cami arasında yeni bir cami inşa edemiyoruz, beynamaz savrukluğumuza ve vurdumduymazlığımıza tali sebeplerden mazeret devşiriyoruz: Bizde zaten düşünce geleneği yok ya da Türkçe zayıf bir dil vs. gibi. Böylece inşa faaliyetini sürekli gelecek kuşaklara devrediyoruz. Dil varlığın camisidir oysa, yani toplayanı, bir araya getireni...
Duymaya alışageldiğimiz “insan sosyal varlıktır” ifadesi, insanın insanlığını yani onu tam da o yapan şeyi tarifte isabet kaydetmekte midir tam olarak? “Sosyal olanı aşan” bir şey yok mudur insanlığımızda? İnsanlığımızın özü sosyal olmakla mı mukayyettir?
Biz, toplumu, Durkheim gibi, “ötesinde hiçbir şeyin varolmadığı bütünlüklü bir küme,” ötesi (ve berisi) olmayan “nihai bir bütünlük” olarak görmeyi reddediyoruz; bu yüzden, insanın insanlığını (dolayısıyla din gibi, sanat gibi insana mahsus şeyleri) sosyal olanla (ya da sosyal alanla) mukayyet sayma görüşüne, bu görüşte yatan indirgemeciliğe itiraz yükseltiyoruz.
Bu, insanın asosyal bir varlık (da) olabileceğini öne sürmek değildir basitçe. Ama bu, insanın sosyal olmakla birlikte sosyal olanı aşa-bı'len bir varlık olduğunu vaz etmektir haddizatında. Tıpkı sudan ara sıra başını dışarı çıkaran, dolayısıyla suyun bir dışı olduğunu bilen balıklar gibi, insan da sosyal ortamda yaşamakla birlikte onun bir dışı olduğunu bi't -tecrübe bilir,bilebilir.
Sayfa 47Kitabı okudu
üzgün de değilim sanırım. daha çok şaşkınlık içindeyim, kendimden çok uzakta, senin bu kadar uzak ve aynı zamanda bu kadar yakın olabildiğine şaşırdım. ayrılmadan önce sana iki şey söylemek istedim, bundan sonra da konuşmayacağım bununla ilgili, söz veriyorum. birincisi; seni bir gün yine görmeyi çok umut ediyorum, çok istiyor ve buna ihtiyaç duyuyorum. ancak şunu unutma lütfen, seni görmeyi hiçbir zaman istemeyeceğim senden- bu gururdan değil, ki zaten sana karşı gurursuzum biliyorsun, ancak sen istersen buluşmamız gerçekleşebilir. yani, bekleyeceğim. sen dilersen, söylemen yeterli. aşkını kaybettim belki ama seni kaybetmek istemiyorum. nasıl olduysa, bana o kadar çok şey kattın ki, bunların geri alınması mümkün değil. şefkatin ve arkadaşlığın benim için öyle değerliydi ki hala mutlu ve minnettar hissediyorum bunun için. bunu söylemek beni utandırıyor ama; seni, beni artık eskisi gibi istemeyen kollarına atıldığım anda ne kadar çok seviyorsam, hala öyle seviyorum.ancak bu senin üzerinde herhangi bir baskı yaratmasın canım, hiçbir zaman bir görev bilinciyle mektuplar yazma bana. sadece canın istediğinde yaz ve beni mutlu ettiğini bil.
neyse, kelimeler aptalca geliyor. bana çok yakın, çok yakın duruyordun, sana yaklaşmama izin ver. ve lütfen, eski zamanlarda olduğu gibi, bana kalbimi geri ver.
senin simone’un
Gidip geliyorum kirli gerçeğe
Düğümlendikçe kelimeler ateşler içindeyim
“Yazmak zamanı çoğaltıyor bir kere, kâğıt üstünde yeni hayatlara tekabül eden yeni zamanlar yaratıyoruz. Bu hem okur hem yazar açısından, belki de Tanpınar’ın dizesinin karşılığıdır: “Ne içindeyim zamanın ne de büsbütün dışında.” Yazmak veya okumak aynı anda birden fazla zamanı yaşamak demek.”
