Bonobo ve Ateist
Kenya ovalarında fil özgeciliği. Grace (sağda) dişleriyle, yere düşmüş üç tonluk Eleanor’u ayağa kaldırmış, sonra da arkasından iterek yürütmeye çalışmıştır. Ama Eleanor tekrar düşmüş ve bir süre sonra ölmüştür. Bunun üzerine Grace şakaklarındaki bezlerden sıvı salgılayarak bağırmıştır – bu büyük üzüntü göstergesidir. Farklı sürülerin liderleri olan bu iki dişi arasında muhtemelen bir akrabalık yoktu.
Bonobo ve Ateist okudukça şunu fark ettim. Bu maymunlar mal takliti yapıyorlar böylece sınav stresi, fazla mesai, politika gibi şeylerle uğraşmıyorlar ama bunlarla uğraşan biz insanlara deneklik ayağına kendilerini besletiyorlar. Bizden sinsi bunlar...
Cila Kuramı eskiden insan doğasına dair hakim biyolojik görüştü. Sahici iyiliğin ya olmadığını ya da evrime atılmış yanlış bir adım olduğunu savunurdu. Ahlak, tümüyle bencillikten ibaret olan hakiki doğamızı zorlukla saklayan ince bir cilaydı. Ancak son on yılda, insanlarda ve hayvanlarda, doğuştan gelen empati, özgecilik ve işbirliği konusundaki veriler karşısında Cila Kuramı çöktü.
Bir erkeğin ısrarcı cinsel teşebbüslerine maruz kalan dişi yaygarayı koparır ve diğer dişiler de ona katılıp saldırganı kovalamaya yardım ederler. Dişi dayanışması şempanzelerde genel bir kural olmadığından, tecavüz girişimine toplu halde itiraz etmeleri dikkat çekicidir. Örtük bir karar mı almışlar acaba? Dişiler, ihtiyacı olan birine yardım edildiğinde, uzun vadedw hepsinin durumunun iyiye gideceğini fark etmişler mi?