Kırk Yıl
Halid Ziya Uşaklıgilİletiler
"Deli", Halit Ziya’nın yarım kalmış bir uzun hikâyesidir.
Yazar bu eserinde, küçük yaşta geçirdiği bir ameliyat yüzünden insanlara güvenini kaybetmiş, sürekli halüsinasyonlar gören bir adamı anlatır.
Halid Ziya, 
Kırk Yıl adlı hatıratında, ruh sağlığının bozulması yüzünden tahttan indirilen V. Murat’ı hatırlattığı uyarısı dolayısıyla bu eserini yayımlamaktan vazgeçtiğini anlatır.
II. Abdülhamit’in ağabeyi olan V. Murat, padişah Abdülaziz’in tahttan indirilmesiyle padişah olmuş, ancak aklî dengesinin bozuk olması yüzünden yaklaşık üç ay boyunca tahtta kalabilmiştir. Ardından tahta çıkan II. Abdülhamit’in iktidarı esnasında ölümüne kadar ailesiyle birlikte Çırağan Sarayı’nda dış dünyayla ilişkisi kesilmiş bir şekilde yaşamıştır.
༄ 
Halid Ziya Uşaklıgil
Bir Osmanlı Aydını : Halid Ziya Uşaklıgil
Medeniyet, Batı’nın kaydettiği başarıyı kemal noktası kabul ederek bunun dışındaki her şeyi Batı’nın gerisinde görme tavrıdır. Böyle tasavvur edilen medeniyet kavramı evrimci özellikleriyle kendi dışındaki bütün oluşumları kendisinin bir ön aşaması, diğer hayat tarzlarını da kendisine zorunlu olarak yönelecek geçici bir insanlık hali olarak kabul