Akış
Ara
Ne Okusam?
Giriş Yap
Kaydol
Gönderi Oluştur

Saygılı Yosma

Jean-Paul Sartre
Saygılı Yosma (Fransızca: La Putain respectueuse), Fransız yazar ve filozof Jean-Paul Sartre'ın 1946 yılında Fransızca olarak kaleme aldığı tiyatro oyunu. İki perde olarak yazılan eser 1930'ların Amerika Birleşik Devletleri'nde geçer. Seçkin bir güneyli ailenin, oğullarını, siyahi bir adamı öldürdüğü için ceza almaktan kurtarmaya çalışmasını anlatmaktadır. Aile, bunu beyaz bir hayat kadını olan Lizzie MacKay'i oğulları yerine masum bir siyahi adamı suçlaması için yalancı şahitlik yapmaya ikna ederek başarmaya çalışır. İlk kez Kasım 1946'da Paris'te sergilenen Saygılı Yosma, Sartre'ın 1945'te ABD'ye yaptığı ziyaretlerdeki gözlemlerine dayanır. Yazar, 1931 yılında bu ülkede gerçekleşen ve dokuz siyahi adamın iki beyaz hayat kadınına tecavüz etmekle suçlanarak ceza aldıkları Scottsboro davasından ve ziyareti sırasında tanıştığı Richard Wright'ın kitaplarından ilham alarak bu oyunu yazdı. Sartre eserde, ırkçılığı ve Amerikan toplumundaki sınıf sistemini beyaz bir fahişe, ona tecavüz etmekle suçlanan siyahi bir adam ve cinayet işlemiş zengin bir beyaz adamın hikâyesini anlatarak ironik bir şekilde eleştirdi. Sartre'ın Varoluşçuluk coşkusuyla yazdığı ve Lizzie'nin çevresinde sert erkekler, zorba zenginler ve linççiler varken seçimlerinde ne kadar özgür olduğunu sorguladığı oyun pek çok eleştiri aldı. Yazarın bir Fransız olarak müttefikleri Amerika Birleşik Devletleri'ne bu oyunla ihanet ettiği söylendi. Sartre bu eleştiriye "Ben ABD'ye değil, ırkçılığa karşıyım" diyerek cevap verdi. Kısa bir zaman geçirdiği ülkenin günlük alışkanlıkları hakkında doğru gözlemler yapamadığı da bir diğer eleştiriydi. Ayrıca, Sartre'ın yarattığı siyahi karakterin güçsüz ve çaresiz bir portre çizmesi, haksızlığa karşı mücadele etmek yerine kaçmayı tercih etmesi de liberal ve sol kesimden izleyiciler tarafından hoş karşılanmadı. Sartre, 1952'de çekilen sinema filmi ile, oyunun Sovyetler Birliği'nde sergilenen uyarlaması için yeni bir son yazdı. Bu yeni sonda Lizzie yalancı şahitlik yapmayı reddederek sınıf ayrımcılığı ve ırkçılıkta bir kırılım noktası ortaya çıkardı. Yazar, değişiklikle ilgili olarak "Biliyorum ki çalışan genç kesimden pek çok insan bu oyunu izledi ve üzücü bir şekilde sonlandığı için hayal kırıklığına uğradı. Hayata asılmak zorunda olan bu kitlenin ihtiyacı olan tek şeyin umut olduğunun farkındayım" yorumunu yaptı. Baş karakterin kahramanca kararı ve oyunun iyimser sonu 1930'ların ABD'sindeki ırkçılık gerçeğini yansıtmadığı için çok eleştirildi. Sartre'ın az bilenen oyunlarından biri olan Saygılı Yosma ile ilgili olarak André Gide, 15 Mart 1947 tarihli günlüğünde "Sartre'ın Saygılı Yosma'sının bir çeşit başyapıt olduğunu düşünüyorum. Son iki uzun ve sıkıcı romanından hoşlanmamıştım fakat Saygılı Yosma, Duvar'da yazdığı harika hikâyelerden sonra yarattığı en güçlü ve mükemmel metin" yorumunu yaptı.
Yazar:
Jean-Paul Sartre
Jean-Paul Sartre
Çevirmen:
Orhan Veli Kanık
Orhan Veli Kanık
Tahmini Okuma Süresi: 1 sa. 20 dk.Sayfa Sayısı: 47Basım Tarihi: Haziran 1961Yayınevi: Ataç Kitapevi
Ülke: TürkiyeDil: TürkçeFormat: Karton kapak

Yorumlar ve İncelemeler

Tümünü Gör
47 syf.
·
Puan vermedi
·
3 saatte okudu
"Saygılı Yosma", Fransız yazar ve filozof Jean-Paul Sartre'ın tiyatro oyunudur. 2 perde olarak yazılan eser Amerika'da geçer. Seçkin beyaz 1güneyli ailenin, oğullarını, siyahi 1adamı öldürdüğü için ceza almaktan kurtarmaya çalışmasını anlatmaktadır. Aile, bunu beyaz 1hayat kadını olan Lizzie oğulları yerine masum1siyahi adamı suçlaması
Saygılı Yosma
Saygılı YosmaJean-Paul Sartre · Ataç Kitapevi · 1961120 okunma
Reklam
47 syf.
·
Puan vermedi
Sartre'den kısa ama çok çok etkili bir oyun. Olay Amerka'nın güney eyaletlerinden birinde geçiyor. Siyahilere karşı inanılmaz dereceye ulaşan ırkçılık olabildiğince açık bir şekilde işlenmiş. Siyahilerin, eylemde bulunup bulunmamaları fark etmeksizin suçlu sayılması, bu ırkçılığın boyutu hakkında fikir edinmemizi sağlıyor. Kitapta da böyle bir diyalog geçmektedir. 1930larda Amerika'da, dünyanın en şaibeli davası denilen scottbory davası bu kitaba ilham olmuş sanırım. İşlemedikleri suçtan dolayı suçlanan ve çoğu idama gönderilen siyahilerdi davanın temeli. Bülbülü Öldürmek ve Kara Çocuk adlı kitaplarla çok benzer konular işlenmiş.
Saygılı Yosma
Saygılı YosmaJean-Paul Sartre · Ataç Kitapevi · 1961120 okunma
47 syf.
7/10 puan verdi
·
Beğendi
·
1 saatte okudu
Saygılı Yosma
Saygılı Yosma Fransız yazar ve filozof Jean-Paul Sartre'nin 1946 yılında Fransızca olarak kaleme aldığı tiyatro oyunu. Saygılı Yosma’da, ABD’nin güney eyaletlerinden birine taşınmakta olan hayat kadını Lizzy’nin öyküsü anlatılır. Oyunun metni kadar kurgusu da kusursuz. Bu kitabi ve metini değerli kılan bir diğer olgu, çevirisi Orhan Veli Kanık tarafından yapılmıştır.
Saygılı Yosma
Saygılı YosmaJean-Paul Sartre · Ataç Kitapevi · 1961120 okunma
47 syf.
8/10 puan verdi
·
Beğendi
Amerika'yı ziyaret ettiği dönemde, ziyareti sırasında yaşanan olaylar ışığında bu oyunu kaleme aldığı bilinmektedir. Özellikle, dokuz siyahinin iki beyaz hayat kadınına tecavüz etmesi ve bir beyaz gencin siyahi bir genci öldürmesi üzerine yaşanan çeşitli olaylardır. Eserin teması ırkçılık, sınıf sistemi ve benzeri tartışmalar üzerinedir. Ayrıca bahsi geçen tecavüz davasıyla ilgili olarak; Scottsboro davası incelenebilir. Güney bölgesindeki ırkçılığa dair en önemli örneklerden biridir.
Saygılı Yosma
Saygılı YosmaJean-Paul Sartre · Ataç Kitapevi · 1961120 okunma
Reklam
47 syf.
·
Puan vermedi
Kısa ama etkili
Saygılıdan ziyade ahlaklı orospu, ahlaksız fakat soylu ve yetkin bir erkek, suçsuz bir zenci. Oyunu özetleyecek kadro bu. Gerisini siz tamamlarsınız diye düşünüyor. Fakat beğenilmeyecek bir oyun değil kesinlikle, hem kısa hem de insanı içine çeken tarafının kuvvetli oluşu yönünden ben çok beğendim. Yazar uzatmadan ustalıkla derdini anlatmış bence. Genel olarak ahlak, millet, soy ve iktidar gibi şeyleri sorgulatan bir oyun olmuş kısaca. Zamanına göre de baya taraflı bence. Sonradan öğrendim ki yazar yaşanmış bir olay olan scottsboro davası gibi ırkçı bir davadan esinlenerek kaleme almış bu oyunu zaten. Bu olayı seçmiş olması bile bir taraf yani. Beğendim, tavsiye ederim, sizin de keyif alacağınızdan eminim.
Saygılı Yosma
Saygılı YosmaJean-Paul Sartre · Ataç Kitapevi · 1961120 okunma
100 öğeden 1 ile 10 arasındakiler gösteriliyor.