Komünist

Nazım’ın “Kitap rüzgar olmalı,perdeyi kaldırmalıdır”

“Komünist Mehmet”beni de mi komünist yapıyordu?

“Kitap rüzgar olmalı,perdeyi kaldırmalıdır.(Nazım Hikmet)”

Nazım'ın, Kitap rüzgar olmalı, perdeyi kaldırmalıdır.

‘’Kapitalist, kendi asılacağı ipi satandır.’’

İlk-ortaokul boyunca, okulda belletilenler doğrultusunda
ateşli bir Kemalisttim. Babam namazında, orucunda,
yobaz denecek ölçüde Müslüman, Kemalist reformlara
tiksinerek karşı çıkan, şeriat yanlısı biriydi.
Tüm ailem, çevrem de öyle. Üç ablam da okuldan alınmış,
okutulmamıştı. Nedeni yoksulluk kadar, okulda başlarını
açıp çizgiden çıkacakları korkusuydu.
Herkes Kuran okuyordu evde.

Özellikle Cumhuriyet bayramlarında ya da bir başka şenlik günü
kente gezmeye gitmeleri için babamdan izin istendi mi alınacak yanıt belliydi:
"Ne işleri var orda? Oturup Kuranlarını okusunlar evde!"
Bir ablam hafızdı; ben de Kuran'ı beş kez hatmetmişimdir.
İlkokula başlamadan önce, beş yaşımda var yoktum, ablamı da
hafızlığa çalıştıran Vasfiye Hocaanım'ın "mahalle mektebi"ne yolladılar.
Çatık kaşlı, iri yapılı Hocaanım'a o minik yaşımda duyduğum korkuyu,
bahçeye bakan, tahta kafes pencereli odada önümdeki Elif cüzü'yle
çocuk yüreğime dolan sıkıntıyı karabasan gibi anımsamışımdır hep.
Amme'yi, Tebareke'yi, sonra da Kuran'ı okul sıralarındayken
babam belletti. Bana çok düşkün olan babamdan bir gün
az kaldı dayak yiyordum! Okulda aldığım eğitimle övünerek,
"Türküm!" dememe çok kızmıştı! Ne demekti
"Türküm"; "elhamdülillah Müslümanım!" diyecektim!
Kemalist okulda öğrendiklerimle evimde, çevremde görüp
yaşadıklarımın çelişkisi içinde sallandım bir süre.

Liseye geçtiğim yıl, dünyaya daha uyanık bakmaya başlamış olmalıyım.
Nâzım'ın şiirlerini okuyordum. Okul kitaplarında yer veriliyordu
Nâzım'ın şiirlerine. Lisede, ailesini savaşta yitirmiş, kimi kimsesi olmayan,
birilerince korunup bakılan, Mehmet diye bir çocuk vardı.
"Komünist Memet" derlerdi. Onunla arkadaşlığa başladık.
Gazi Kitaplığı diye bir yer vardı Samsun'da. Mustafa Kemal'in,
19 Mayıs 1919'da Samsun'a geldiğinde kaldığı otelmiş.
Gazinin Evi'ydi adı. Anahtarı verilip kentçe armağan edilmiş ona, denirdi.
Şimdi müze sanırım. Onun altındaki salon kitaplıktı.
Çeşitli kitapları, şiirleri, romanları, birçokları gibi ben de
orada bulup okuyordum. Reşat Nuriler, Hüseyin Rahmiler,
Aka Gündüzler, Peyami Sefalar, Yakup Kadriler, Halide Edipler,
Burhan Cahitler (o yıllar çok popüler bir romancı), Ahmet Haşimler,
Necip Fazıllar, Faruk Nafizler; kimi edebiyat dergileri,
Varlık, Kültür Haftası, Çığır, Yeni Adam...

Bir de öğle yemeği aralarında okuduğumuz lise kitaplığında
bulunurdu bunlar. Gazi Kitaplığı, okumaya düşkün kişilerin buluşma,
tanışma yeriydi de. Mehmet'le arkadaşlığımız orda oluştu sanırım.
Yaşamımda önemli yeri olan bir başka kişiyle, Sefer Aytekin'le
karşılaşıp arkadaş olmamız da gene o kitaplıkta başlayacaktı,
epeyi bir süre sonra. Mehmet'le konuşa konuşa, kentin o
günler en uzak, kıyı semtlerinden birindeki, Kökçüoğlu Mahallesi'ndeki
bizim eve geldik bir akşamüstü. Hiç unutmadığım bir gün oldu benim için.
İçinde yaşadığımız bizim toplumda da insanların,
"proletarya", "burjuvazi" ayrımıyla başka başka sınıflar içinde
yaşadıklarını; burjuva varsılların, yanlarında karın tokluğuna
çalıştırdıkları proleter yoksulların emeği ile yaratılanlara el koyduklarını,
onları sömürüp süründürerek varlık içinde yaşadıklarını,
bundan kurtulmanın tek yolunun da komünizm olduğunu
o akşam ilk kez onun ağzından duydum!
Daha önce bir biçimde duyup işittiğim şeyler bizim ülkemizde
de vardı demek! Epeyi bunalımlı günler başlamıştı benim için;
bu "Komünist Memet" beni de mi komünist yapıyordu?

“Ülkem için İngilizlerin dostluğundan, Sovyetlerin düşmanlığından korkarım,”