Sevda Sözleri Bütün Yapıtları Cemal Süreya

İncelememin daha detaylı ve kitapla ilgili çizimler içeren hali için blog'uma bakmanızı öneririm : https://kitapciziyorum.blogspot.com.tr/...ri-cemal-sureya.html

Cemal Süreya ile tanıştığım kitap olmuştur. Tanışma ki ne tanışma hem de...

Hayatımda ilk kez Cemal Süreya okuduğum için kitabın başlarında epey zorlandım açıkçası. Fakat sonra kendime göre bir yöntem geliştirdim. Evet... Cemal Süreya'nın beyninin içine girmek. Kitapta geçen o büyülü ve anlamları oldukça kapalı dizeleri başka türlü anlayamayacağımı düşündüm. İkinci Yeni akımını en iyi temsil eden bu alabildiğine özgür, alabildiğine serbest, alabildiğine İkinci Yeni olan ve şiirin anayasaya aykırı olduğunu söyleyen bu adamın beyninin hücrelerine kadar girmeye karar verdim. Turgut Uyar okurken anladığım satırları Cemal Süreya okurken anlayamıyordum ve bir insana böyle dizeleri yazdıran hücrelerin orada gerçekten neler yaptığına dair çok meraklandım. Ve başlıyoruz.

Beynini alıp içine baktığımda herkes gibi Cemal Süreya'nın beyninde de 5 duyuya ait merkezler vardı.

Bunlardan 1.si olan koklama merkezinde sigaraya karşı gelişmiş olan dehşet bir sinestezi vardı. Sanki Cemal Süreya sigarayla ve sigara içerek görüyordu dünyayı. Her ne kadar kendim olarak sigarayı sevmesem de bir insan sigarayı nasıl bu kadar sevebilir dedim ve beynindeki hücrelere baktığımda hepsi gerçekten de sigara içiyordu. Keşke yalnız bunun için çizseydim seni.

2. merkezimiz olan duyma merkezinde "Ölüyorum tanrım / Bu da oldu işte. / Her ölüm erken ölümdür / Biliyorum tanrım." ve "Ama kadınlar, Tanrım, / Öyle sevdim ki onları, / Gelecek sefer Dünyaya / Kadın olarak gelirsem, / Eşcinsel olurum." gibi dizeleri Cemal Süreya'ya yazdıran ve Tanrı'yla arasındaki konuşmaları gerçekleştiren hücrelere bakmak zorundaydım. Evet, hücrelerin hepsi de namaz kılıyorlardı ve hepsinin de Tanrı inançları vardı. Onun dediği sözleri duymuşlardı ve bunlar artık Cemal Süreya'nın beyninde bir yakarış halini almıştı. Keşke yalnız bunun için çizseydim seni.

3. merkezimiz olan görme merkezinde Cemal Süreya'nın dünyayı nasıl gördüğünü anlamaya çalışırken kitabında kullandığı ve hakkında hiçbir fikir sahip olmadığım katırtırnakları, Alucra, Ceylanı bahri, tuyuğ, talvek, dulda, Dorothy Lucy, Prudhon sosyalisti, çağanoz, pavurya, Peleponez, Kişverkişan, Ağu, muhannetlik, mekkare, svidrigavlov, astrakon, siraküza, cürmümeşhut, ürüzger gibi kelimelere rastladım. Cemal Süreya'nın yayınevlerinde danışmanlık, ansiklopedilerde redaktörlük ve çevirmenlik yaptığını bildiğim için bir insanın aslında bu kadar kelime haznesi olduğuna şaşırmıyordum. Çünkü beyninin içindeki görme merkezinde bütün hücreler gerçekten de kitap okuyordu. Keşke yalnız bunun için çizseydim seni.

4. merkezimiz olan tatma merkezinde Cemal Süreya'nın dünyayı rakılarla, biralarla yani genel olarak alkolle tattığını gördüm. Hücrelerinde ise durum değişmiyordu. O merkezdeki bütün hücreler gerçekten de ölümüne içiyorlardı. Keşke yalnız bunun için çizseydim seni.

5. merkezimiz olan dokunma merkezinde Cemal Süreya'nın dünyayı ve zamanı erotizmle, cinsellikle ve tensel temasla açıkladığının farkına vardım. "Seni kucağıma alıyorum / Tarifsiz uzuyor bacakların" ve "Yoksuluz gecelerimiz çok kısa / Dört nala sevişmek lazım" gibi dizelerin sahibinin dokunma merkezindeki hücreleri görmek zorundaydım. Evet, oradaki bütün hücreler de gerçekten sevişiyorlardı. Keşke yalnız bunun için çizseydim seni.

Ben, Cemal Süreya'yı bir Jazz müzisyenine benzetiyorum. Neden mi? Çünkü Jazz müzik türü de alabildiğine özgür, alabildiğine serbest ve diğer türler arasında sivrilen bir türdür. Hiçbir kuralı dinlemeden bazen hızlı, bazen yavaş, bazen acıklı, bazen sevinçli olur o da. Yani Jazz da aslında müziğin anayasasına aykırı bir türdür diyebiliriz. Keşke yalnız bunun için çizseydim seni.

İşte ben de blog'umdaki çizimle Cemal Süreya'yı bir Jazz müzisyeni edasında, saksafon olarak kullandığı enstrümanı kocaman bir sigara olarak, bu kocaman sigaranın tuşlarını da hayatında birlikte olduğu kadınlar olan Tomris, Seniha, Güngör, Zuhal vs. olarak, bu sigaradan çıkan dumanların oluşturduğu görüntülerin de Cemal Süreya'nın şiirlerinde kullandığı imgeler olan minareler, üçgenler, coğrafi terimler, Dünya, Türkiye'nin hali olarak düşünmeye çalıştım. Cemal Süreya dili ve dizeleri gerçekten özgür kullanıyordu çünkü. Ona Jazz müziğini yapma yetisini anca böyle verebileceğimi düşündüm. Ayrıca Cemal Süreya'nın, Mülkiye kantini gibi gürültülü bir ortamda yazı yazmakla kendine yazı yazarken gürültülü ortam isteği gibi bir duyguyu aşılamış olduğunu öğrendim. İşte ben de onu bu çizimle böyle gürültülü bir ortama kavuşturdum aslında. Çünkü o alabildiğine özgür, alabildiğine serbest bir adamdı. Keşke yalnız bunun için çizseydim seni.

"Biliyorum sana giden yollar kapalı.
Üstelik sen de hiçbir zaman sevmedin beni.
Ne kadar yakından ve arada uçurum
insanlar,evler ve aramızda duvarlar gibi..."
Kitabın son sayfalarındaki şiirinin birkaç dizesi bunlar.Karşılıksız tek taraflı bir aşk.Belki de en güzeli.Çünkü böyle uzaktan sevince fazla acı çekmek mümkün olmaz ya da enazından onun acı çektiğini görmek mümkün olmaz.Bir düş gibi sadece..O ki bilmez farkında değildir aslında; birinin bütün duygularına bütün hayallerine ve bütün dünyasına egemen olduğunu. Ve şiirlerinin her mısrasının ona ait olduğunu. Onun hiç haberi yokken bile onun için yaşayan, ve yalnızca ona bir kerecik uzaklardan bakıp kendini dünyanın en mutlu insanı sayan ve bu şekilde hayata tutunan birinin aslında varolduğunu bilemez. Ve karşılıksız sevilir ki; en güzeli de bu aslında.Sonuçta karşılıklı sevgi bir nevi "sevgi ticareti" yapmak değil midir?
Cemal Süreya da karşılıksız sevenlerin şairi.Sevda sözleri isimli kitabındaki birçok şiirde karşılıksız seven bir okuyucunun kendini bu mısraların içinde bulabileceğini düşünüyorum.

Keyifle okuyacağınız bir şiir kitabı...

Cemal Süreyya'nın şiirlerinin bir çoğunda kafiye yok fakat okurken rahatsız.etmiyor. Üslubu biraz farklı olsa da yüreğe dokunuyor. Şiirlerinde sigara ve alkol konusunu sık kullanıyor...

Hayatın her kesitine, insan yaşamının içinde olan tüm olaylara dizeler yazmış olan üstadın şiirlerin yalın ve anlaşılır...

Aşk demek Cemal Süreyya demek, Cemal Süreyya demek Aşk demek...Bu kitabın okunmasının zamanı yok, ne zaman içinizdeki kelebek çok kanat çırptı, açıp karıştırabilirsiniz...

Cemal Süreya bir şiirinde "Çok şükür büyük şair değilim ama bir sır söyleyeyim mi kulağına: Cins şairim ben (321)" diyor. Evet, öyle cins bir şair ki altını çizdiğim satırları zaman zaman açıp tekrar tekrar okuyacağım. Hep sosyal medya da gördüğüm söz ve şiirlerinden tanıdığım daha doğrusu geneli sahte olduğu için tanıyamadığım Cemal Süreya'yı Sevda Sözleri kitabı ile tanışmış oldum. Bana hitap etmeyen, hoşlanmadığım daha doğrusu anlamlar yükleyemediğim şiirleri olsa da genel olarak sevdim.

Bütün şiirlerinin toplandığı bu 329 sayfalı eser de Üvercinka, Göçebe, Beni Öp Sonra Doğur Beni, Uçurumda Açan, Sıcak Nal, Güz Bitigi ve Kalanlar bölümlerinden oluşuyor. En sevdiğim bölüm kitabın en sonu olan Kalanlar kısmı diyebilirim. Bu bölümün hazırlanması için arşivini açan Feyza Perinçek'in önemi büyükmüş. Beni Öp Sonra Doğur Beni bölümünde Elif Sorgun için diye yazıyordu. Araştırdığımda asıl adının Zuhal Tekkanat olduğu öğrendim. Neden farklı bir isim tercih edilmiş derseniz de internette hikâyesi var, bulup okuyabilirsiniz.

Ortadoğu IV, 8.10 Vapuru, Bir Çiçek, Şiir(daha bir dokunaklı diye başlayan), Biliyorum Sana Giden, Park, Di gel, Aşk, Kanto, Sizin Hiç Babanız Öldü mü?, Yazmam Daha Aşk şiiri bana oldukça çok şeyi anımsattıkları için diğer şiirlerine göre daha çok sevdim. Sizin Hiç Babanız Öldü mü şiirini ilk kez Yedi Güzel Adam dizisinde duymuştum. O zamanlar çok etkilemişti beni. Şimdi okuduğumda da aynı şekilde etkilendim.

Şiirlerinde o kadar çok isim geçiyor ki hatta bazı isimlere özel şiirleri var. Mübeccel İzmirli, İlhan Berk, Behçet Necatigil, Edip Cansever, Turgut Uyar ve daha birçok isime özel şiirler...

Şiirlerinde günleri, ayları, mevsimleri çokça kullanmış. Görev gereği ülkenin farklı yerlerini dolaştığı için olsa gerek şiirlerinde birçok şehri görebiliriz. Ankara, Konya, İzmir, Sivas, Erzurum, Mardin ve sayamadığım nicesi...
Din ile bağlantılı isimleri de görebiliriz. Hz Muhammet, İsa, Musa, Hz Hüseyin ve Hasan, Ali...
Bazen de batıya kayıyor isimler; Dante ve Beatrica gibi...
Devlet adamlarını da şiirlerine almadan geçmemiş; Yavuz Sultan Selim, Ayyaş Selim, Mastor Murad, Abdülmecid, Adolf Hitler, Mussoloni, Al Copene gibi…

Başta Aşk, sevgi olmak üzere siyasi, inanç, savaş, ölüm gibi birçok konuya değinmiş, her temayı işlemiş şiirlerinde.

Cemal Süreya, -Erzincanlıların deyimiyle can can Erzincan :)- Erzincanlı şairimiz.Ülkemizin bir çok yerinde bulunmuş ve bunu da şiirlerine yansıtmış Erzurum,Konya,İstanbul,Erzincan...Yasaklara ve şiirde alışılagelmişin dışında kullandığı müstehcen sözleriyle dikkati çekmiş.Şiirleri bana göre gayet güzel -istisnalar ihtimal dahilinde :)-.
Kim istemez mutlu olmayı
Ama mutsuzluğa da var mısın?

Cemal Süreya'nın bütün şiirlerini içeren kitabıdır. İçinde Cemal Süreya'nın el yazısı ve imzası da bulunur. El altında bulundurulup, sık sık sayfaları karıştırılası güzellik. Okudukça insanı sarıp sarmalar. Tek bildiğim kendimi bu kitabı okurken sözcüklerin melodisine kaptırdığım..

Sen el kadar bir kadınsındır
Sabahlara kadar beyaz ve kirpikli
Bazı ağaçlara kapı komşu
Bazı çiçeklerin andırdığı
İş bu kadarla bitse iyi
Bir insan edinmişsindir kendine
Bir şarkı edinmişsindir, bir umut
Güzelsindir de oldukça, çocuksundur da
Saçlarınla beraber penceredeyken
Besbelli arandığından haberli
Gemiler eskirken, deniz eskirken limanda
Sevgili

Bir kere okudum bitti denilebilecek bir kitap değil kesinlikle.Hava yağmurlu, kasvetli mi? Al kahveni yanına. Başka bir okuma gelmiyor aklıma... her okuduğunda aşık olası gelir insanın. Duyguyu çok yoğun hissettiriyor dili çok kuvvetli ve akıcı.
Bugüne kadar şiir okumamıştım aslında, şiir kitaplarını da gereksiz bulurdum ki bu ön yargımı kesinlikle kırdı diyebilirim. Birkaç tane daha şiir kitabı aldım şiirin tadına vardıktan sonra.

dilinde kahve damlaları, gözlerinde yağmur, dudaklarında aşkın, hayalinde gelecek güzel günlerin ümidi...hani bazı zamanlar sıkılırsın, bazı zamanlar bir şeye tutunmak istersin, hadi gel mutluluğa tutunalım, gözler buluşsun, tenler değil..

Aşk dolu, sevgi dolu birazcık da böyle yemeğe tuz atar gibi erotik karışmış mis kokulu şiirlerden oluşan güzel bir yapıt. Her kitaplıkta bulunması gerekir diye düşünüyorum. Arada elinize alıp birkaç şiir okumak büyük keyif veriyor ustadan. :)

"Kim istemez mutlu olmayı
ama mutsuzluğa da var mısın?"