Yahudilik
Salime Leyla GürkanYahudilik Gönderileri
Yahudilik kitaplarını, Yahudilik sözleri ve alıntılarını, Yahudilik yazarlarını, Yahudilik yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.amme hizmeti :)
Sağdan soldan aşırdığım "yahudi tarihi ve politikası" temalı eserler. (İlgilisine duyurulur)
Filistin Dramı'nın Düşündürdükleri
Bu Kez Çok İleri Gittik
Yahudilerin Siyonizm Karşıtlığı
Beynelmilel Yahudi
Balfour Deklarasyonu
Siyonizmin Gizli Tarihi
İspanyol Kabalası'nın temel eseri olan Sefer Zohar'ın, 13. yüzyıl sonlarında Castile'de (İspanya) yaşamış olan Rabbi Moşe de Leon tarafından derlendiği kabul edilmiştir.
Sayfa 230 - İsam YayınlarıKitabı okudu
Tanah literatürü içinde eskatolojik manada mesih kelimesinin geçtiği tek kitap, "yağlanmış prens" ifadesine yer veren apokaliptik karakterli Daniel kitabıdır (m.ö. 165).
Sayfa 215 - İsam YayınlarıKitabı okudu
Bilhassa Tanrı'nın İbrahim ile yaptığı ahit, İsrailoğulları tarihinin başlangıç noktasını oluşturmaktadır.
Sayfa 36 - İsam YayınlarıKitabı okudu
Beni bir kredosu olmadan ve merkezi dinî otoriteden yoksun olarak gelişen Yahudilik, her şeyden önce bir "eylem" ve "gelenek" dinidir.
Sayfa 19 - İsam YayınlarıKitabı okudu
Günümüzde de uygulandığı şekliyle, sabah (şaharit), ikindi (minha) ve akşam (ma'ariv / 'arvit) olmak üzere günde üç vakitten oluşan düzenli ibadet, tercihen sinagogda bir kısmı ferdi bir kısmı en az on kişiden oluşan cemaat (minyan) eşliğinde İbranice okunan belli dualar halinde icra edilmektedir. İkindi ibadeti öğleden sonra herhangi bir zamanda yapılabildiği için genellikle minha güneş batımında hemen önce, ma'ariv ise hemen sonra olmak üzere art arda icra edilmektedir. Geleneksel biçimiyle sadece erkeklerin iştirakiyle gerçekleşen Yahudi ibadetinin büyük bir kısmı oturarak veya ayakta yerine getirilmekle birlikte, duanın belli yerlerinde rükuya benzer şekilde ayakta ya da oturarak eğilmek suretiyle bir nevi yarı secde hareketi yapılmaktadır. Tam secde düzenli ibadette yer almayıp bilhassa Mabet döneminde Kefaret Günü'nde (Yom Kipur) uygulanmıştır. Günümüzde ise Aşkenaz Ortodokslar tarafından Yeni Yıl ve Kefaret Günü ibadetlerinde; Karailer tarafından ise düzenli ibadetin bir parçası olarak uygulanmaktadır. ⁶⁹
⁶⁹Samirilerde de toplu ibadet için sayı şartı aranmaz; ayrıca secde, ibadetin temel unsuru kabul edilir.
Sayfa 201 - İSAM Yayınları 42, Akademik Araştırmalar Dizisi 3, Gözden geçirilmiş 4. baskı lstanbul, Haziran 2012, [ISBN 978-605-5586-88-1]Kitabı okudu
Diğer kültürlerde de mevcut olan, mabetlerin yer ile sema arasında bağlantı noktası olduğu şeklindeki inançtan hareketle, Toplanma Çadırı ve daha sonra onun yerini alan Mabet, İsrail Tanrısı'nın en fazla tecelli ettiği ve O'na doğrudan ulaşılan yer olarak görülmüştür.⁴⁸
⁴⁸ Mesela bk. Çık. 25:8; 40:35-38; İşa. 6:1-2; il. Tar. 7:2-3; Sanlı. ıo3b; Yoma 56b.
Sayfa 193 - İSAM Yayınları 42, Akademik Araştırmalar Dizisi 3, Gözden geçirilmiş 4. baskı lstanbul, Haziran 2012, [ISBN 978-605-5586-88-1]Kitabı okudu
Tevrat'ta yer alan bilgilere göre, dönemin çevre kültürlerinde olduğu gibi, eski İsrail toplumunda da ibadetin temelini kurban kültü oluşturmuş; bilhassa İbrani ataları döneminde ibadet ferdi tarzda, Tanrı'ya sunulan adak, takdime ve dua şeklinde yerine getirilmiştir.⁴⁷ Göçebe kültürün etkili olduğu bu dönemde, kurban ibadeti tek bir bölgeyle sınırlı kalmayıp çeşitli yerlere kurulan mezbahlarda takdimeler sunulmuştur. Tevrat'ta ilk İbrani atası kabul edilen İbrahim'in her gittiği yerde bir mezbah kurup orada Tanrı'ya takdime sunduğuna dair bilgi yer almaktadır.
⁴⁷ Tek. 12:8; 21:33; 26:25; 35:7,14.
Sayfa 193 - İSAM Yayınları 42, Akademik Araştırmalar Dizisi 3, Gözden geçirilmiş 4. baskı lstanbul, Haziran 2012, [ISBN 978-605-5586-88-1]Kitabı okudu
Yahudi dini kuralları denildiğinde temelde kastedilen, Rabbani gelenek yoluyla Tevrat'a dayandırılan 613 kuraldır. İbraniceöe mitsva diye isimlendirilen ve 248'i emir, 365'i yasaklardan oluşan Tevrat kurallarının sayıca eksilip çoğalması söz konusu olmasa da, gerek Rabbani literatür içinde gerekse sonraki dönemlerde çoğu kurala yeni alt kurallar eklenmiş (takana), bir kısmı tevil yoluyla hafifletilmiş ya da değiştirilmiştir (gezera). Tevrat kuralları, bireyin Tanrı'yla ve toplumla ilişkilerini düzenleyen hukuki, teolojik ve etik kurallar bütününü ifade etmektedir. Diğer bir ifadeyle, söz konusu 613 kuralın büyük bir kısmı pratik ve hukuki anlamda şer'i konularla ilgili olsa da, Tanrı'nın birliğini kabul edip O'na itaat etmek veya kişinin komşusunu sevmesi şeklindeki teolojik ve etik kurallar da Yahudi öğretisi içerisinde yer almaktadır. Bu üç unsurun birleşiminin en güzel örneğini On Emirde bulmak mümkündür. Dolayısıyla, doğrudan eylemi ve pratiği ilgilendiren (dini, sivil ve cezai) kurallar anlamında Yahudi öğretisi, Tevrat hükümlerinin ve buna paralel olarak Rabbani Yahudiliğin tamamına değilse bile, önemli bir bölümüne karşılık gelmektedir.
Sayfa 171 - İSAM Yayınları 42, Akademik Araştırmalar Dizisi 3, Gözden geçirilmiş 4. baskı lstanbul, Haziran 2012, [ISBN 978-605-5586-88-1]Kitabı okudu
Sabatay Sevi'den bir asır sonra Polonya'da mesihlik iddiasında bulunup daha sonra Katolikliğe geçen Jacob Frank (Ya'kov ben Yuda Leib) ve taraftarları, Doğu Avrupa'da (Galiçya, Ukrayna, Macaristan) yeni bir dönme hareketi oluşturmuşlardır. Radikal Sabataycılar, kurtuluş tam anlamıyla tesis edilinceye kadar gerçek imanı gizli tutmayı ve kötülükle iş birliği halinde görünmeyi Mesihi sürecin gereği saymışlardır. Sabatay Sevi'nin görünüşte İslam'ı, Jacob Frank'in ise Katolikliği seçmesi de bu anlama gelmektedir
...Bu anlayış doğrultusunda günah işlemeyi azizlikle eş değer görenlerin yanı sıra, Tanrı'nın oğlu olan Mesih Sabatay'ın gelmesiyle birlikte Adem'in işlediği ilk günahın telafi edildiğini ve eski şeriattaki tüm yasakların kalktığını söyleyenler de vardır. Yeni şeriata tabi olan bu seçilmiş kişiler, aynı zamanda iyi-kötü ayrımını aştıklarına inanmışlardır. Kötülüğün kötülükle aşılması, günahın kutsanması ve yeni manevi şeriata yönelik bu vurgu, birtakım geleneksel ve radikal Hıristiyan unsurların yanı sıra, iyi-kötü mücadelesi ve zahir-batın ayrımı üzerine temellenen Gnostik öğretinin de etkilerini taşımaktadır. Muhalif ve ütopik dinamiklere sahip bu oluşumun en ilginç sonuçlarından biri de, Sabataycıların Aydınlanma sürecinde ve gerek Batı'daki gerekse Türkiye'deki dini ve siyasi merkezli reform hareketlerinde etkili olmalarıdır.
Sayfa 159 - İSAM Yayınları 42, Akademik Araştırmalar Dizisi 3, Gözden geçirilmiş 4. baskı lstanbul, Haziran 2012, [ISBN 978-605-5586-88-1]Kitabı okudu
Yahudi inancına göre İbrahim ile başlayan ve Musa ile en mükemmel biçimine ulaşan peygamberlik, MÖ V. yüzyılda yaşadığı kabul edilen ve genellikle Ezra ile özdeşleştirilen Malaki ile sona ermiştir. Peygamberliğin sona ermesiyle ilgili olarak Talmudöa sıkça tekrarlanan bir sebep Mabed'in yıkılması, bir diğeri ise artık peygamberliği taşımaya layık insanların kalmamış olmasıdır. Nitekim bu dönemden itibaren yol gösterici ve tebliğci seçilmiş "Tanrı adamı" (navi) figürü yerine dini bilen ve yorumlayan bilge "din adamı" (rabbi) figürü öne çıkmış; aynı zamanda kurtarıcı Mesih beklentisi Yahudi inancında yeşermeye başlamıştır.
Sayfa 135 - İSAM Yayınları 42, Akademik Araştırmalar Dizisi 3, Gözden geçirilmiş 4. baskı lstanbul, Haziran 2012, [ISBN 978-605-5586-88-1]Kitabı okudu
Tanrı'nın İsrail'e ve atalarına yönelik sevgisi ile İsrail'in Tevrat'ı kabul eden tek kavim olma özelliği, iki ayrı ahit vurgusuyla bağlantılı olarak seçilmişlik doktrininin çift yönlü karakterine işaret etmektedir. Zira vaad niteliği taşıyan ilk ahitte ifadesini bulduğu üzere, Tanrı'nın İsraile duyduğu kayıtsız şartsız sevgi seçilmişliği mutlaklaştırırken, sözleşme mahiyetine sahip ikinci ahitleşmeye dayanan Tevrat'ı alıp kabul etme ve ona uyma yükümlülüğü ise seçilmişliği bir ölçüde sınırlandırmaktadır. Dolayısıyla bir yanda "ilahi sevgi" çerçevesinde ortaya konan ayrıcalık ve kayıtsız şartsız seçilmişlik, diğer yanda "Tevrat'a uyma" ilkesine dayalı yükümlülük ve şartlı seçilmişlik unsurları iç içe geçmiş olarak seçilmişlik doktrini içerisinde yerini almaktadır. Seçilmişliğin bu çift yönlü karakterinin en çarpıcı biçimde ortaya konduğu yer ise Amos kitabındaki "Yeryüzündeki bütün halklar arasından yalnız sizi tanıdım. Bu yüzden suçlarınızı karşılıksız bırakmayacağım" ifadesi olmaktadır.
Sayfa 123 - İSAM Yayınları 42, Akademik Araştırmalar Dizisi 3, Gözden geçirilmiş 4. baskı lstanbul, Haziran 2012, [ISBN 978-605-5586-88-1]Kitabı okudu
Yahudi tarihinde ilk kez iman esası oluşturma girişiminde bulunan İskenderiyeli Yahudi filozofu Filon, beş inanç prensibinden dördünü Tanrı kavramına hasretmiştir. Ona göre, Tanrı vardır, birdir, yaratıcıdır, kainat üzerinde takdire sahiptir. Ayrıca Filon düşüncesin de Tanrı'nın cisimsiz ve özü itibariyle bilinemez oluşu, aşkın olmakla birlikte kainatın içinde her yerde bulunuşu, mükemmel ve yetkin oluşu gibi hususlar da yer almıştır.
Sayfa 114 - İSAM Yayınları 42, Akademik Araştırmalar Dizisi 3, Gözden geçirilmiş 4. baskı lstanbul, Haziran 2012, [ISBN 978-605-5586-88-1]Kitabı okudu