Şunu öğrendim ki balıkların çoğu yaşlanınca ömürlerini boşuna geçirdiklerini söyleyip yakınırlar. Sürekli sızlanıp herkesten şikayet ederler. Ben bilmek istiyorum, hayat gerçekten bir avuç yerde durmadan dönüp durmak, sonra da yaşlanıp ölüp gitmek mi yoksa bu dünyada başka türlü yaşamak da mümkün mü?
SAĞLIK MI, ECEL Mİ?
Eger her ferdin hayatı, yalnız bu âlemde geçirdiği ömürden ibaret kalacak ise, bir dine tâbi olmasında ne mânâ bulunur? Bu âlemde zulme ve sefalete duçar olan bir adam, diğer bir âlemde, adâlete ve saadete mazhar olmayacaksa, Cenâb-ı Hakk'a nasıl âdil ve rahîmdir demek caiz olur? Eğer Cenâb-ı Hak, âdil ve rahîm değilse, onu sevmeğe, onun emirlerine bağlanmağa bir sebep bulunur mu? O halde bu hayatın mânâsı ne? Bu kadar güzellikler ne için?
"Vazife", "ahlâk"' ve "ukbâ" fikirleri yekdiğerinin tamamlayıcısıdir. Eğer fazilet bir mükâfat, kötülük bir mücâzât görmeyecekse, ne Allah'a muhabbet ve itaat, ne bir dine bağlılık ve hatta belki, ne de Allah'ı ikrar mümkün olur. Demek ki, bir dine hak diyebilmek için, o dinin herhangi bir şekilde "adâlet ve saâdeti temin ve ahlâkî fazileti kâfil ve zâmin" olması zaruridir. Bu şekillerin bir dinde mümkün olması ise ancak "Ba'sü ba'de'l mevt fikrinin kabulüne dayanmaktadır. Şu halde bir dine hak dedirtecek esas şartlardan birisi de: "Ba'sü ba'de'l-mevt [=Ölümden sonra dirilmek]" fikrini ihtiva etmesidir.
Sayfa 82
